زبان قرآن
علی عابدی
چکیده
هم‌حضوریِ محتوایی برخی آثار ادبی با آیات قرآنی، بر فخامت و ارزش ادبی آنها افزوده است. نفثه‌المصدور، اثر زیدری نسوی از منابع ادبی- تاریخی دورة خوارزمشاهی با کاربرد یکصد و سی آیه نمونه‌ای از آنهاست. روایت زیدری از جهات همسان‌سازی، تناسب‌آفرینی، همپایگی موسیقایی و آوایی، نوعی هم‌حضوری و بینامتنیّت با قصّه‌های قرآنی ایجاد نموده ...
بیشتر
هم‌حضوریِ محتوایی برخی آثار ادبی با آیات قرآنی، بر فخامت و ارزش ادبی آنها افزوده است. نفثه‌المصدور، اثر زیدری نسوی از منابع ادبی- تاریخی دورة خوارزمشاهی با کاربرد یکصد و سی آیه نمونه‌ای از آنهاست. روایت زیدری از جهات همسان‌سازی، تناسب‌آفرینی، همپایگی موسیقایی و آوایی، نوعی هم‌حضوری و بینامتنیّت با قصّه‌های قرآنی ایجاد نموده است. زیدری با انواع سازه‌های هنری هم در روساخت و هم در ژرف ساخت اثرش با توانمندی از قرآن بهره گرفته و توانسته با استفاده از بن‌مایه‌های قرآنی به شیوة اقتباس و تلمیح و استشهاد، حوادث روزگارش را با قصه‌های قرآنی، همسو و همسان نماید. موضوع «همسان‌سازی قصه‌های قرآنی با متن در روایت‌گری زیدری» پژوهشی است با هدف کشف هم‌ترازیِ زمینة حکایات زیدری و قصص قرآنی و روابط بینامتنی آنها به‌منظور دریافت بهتر مفهوم متن، دستیابی به دانش قرآنیِ نویسنده و شگردهای کاربست قصه های قرآنی در این اثر نثر فنّی. چنانکه از این منظر، مبانی اعتقادی نویسنده شامل روح پایداری، باور به نصرت الهی، تغییرناپذیری سنّت‌ها، اندیشه‌های تقدیرگرا، جبرگرا و توجه به آموزه‌های حکمی، اخلاقی آشکار شود و از دیگرسو خوانش تازة کتاب نفثه‌المصدور و واکاوی متن زیدری با رویکرد قرآنی صورت گیرد. پژوهش حاضر به شیوه اسنادی و با روش تحلیل محتوا انجام گرفته است.
احمد پاشازانوس؛ علیرضا نظری؛ مریم فولادی
دوره 4، شماره 1 ، مهر 1394، ، صفحه 25-42
چکیده
پیوند زبان‌شناسی با تحلیل و بررسی متون به‌ویژه متن ادبی بسیار عمیق و به‌هم‌تنیده است. در این بین، زبان-شناسی متن و عوامل متنی از‌‌جمله انسجام، از اهمیت بالاتری برخوردار است. بحث انسجام به معنای اصطلاحی آن نخستین بار توسط هالیدی و حسن مطرح گردید، به‌طورکلی در سه سطح واژگانی، دستوری و آوایی قابل بررسی است؛ ولی به‌سبب گستردگی این ...
بیشتر
پیوند زبان‌شناسی با تحلیل و بررسی متون به‌ویژه متن ادبی بسیار عمیق و به‌هم‌تنیده است. در این بین، زبان-شناسی متن و عوامل متنی از‌‌جمله انسجام، از اهمیت بالاتری برخوردار است. بحث انسجام به معنای اصطلاحی آن نخستین بار توسط هالیدی و حسن مطرح گردید، به‌طورکلی در سه سطح واژگانی، دستوری و آوایی قابل بررسی است؛ ولی به‌سبب گستردگی این مباحث، پژوهش حاضر، صرفا سطح آوایی در تعدادی از عوامل آوایی چون سجع، جناس، موازات، التزام، ترصیع و تصدیر، مدنظر قرار داده و تلاش کرده است تا کارکرد انسجامی این عوامل را با توجه به تاثیری که در یکپارچگی متن دارند، در چند سوره از قرآن مورد بررسی قرار دهد، چرا که بررسی متن قرآن، از منظر انسجام آوایی آن، کمتر در میان پژوهش‌ها دیده می‌شود. از این‌رو این عوامل با استقراء تام در سوره‌های قمر، رحمن و واقعه، به روش توصیفی- تحلیلی مورد تحلیل قرار گرفته و به کمک داده‌های آماری، بسامد و نسبت هر یک از این عوامل در انسجام‌بخشی به متن سوره‌ها، مشخص گردیده است، یافته‌ها نشان می‌دهد که سجع از مهم‌ترین عوامل انسجام آوایی در این سوره‌هاست که نقش بسزایی در ارتباط میان آیات و در نتیجه یکپارچه‌ساختن تمامِ متنِ سوره داشته است و در مقابل، ترصیع کمترین نقش را در انسجام متن داشته است و عوامل آواییِ التزام، موازات، جناس و تصدیر نیز به‌ترتیب در مراتب بعدی از اهمیت انسجامی قرار داشته‌اند.
