منیر زیبائی؛ سید حسین سیدی
چکیده
قرآن بهعنوان معجزه تاریخ برای ترسیم معانی و معارف گوناگون از تمهیدات ادبی و هنری خاصی بهره گرفته و آنها را در قالبی بینظیر در دسترس همگان قرار داده است. در حوزۀ زبانشناسی روش تحلیل ساختار، روشی نوین در فهم و درک این مفاهیم است که در قالب بررسی ساختار آوایی، صرفی، نحوی و بلاغی سورهها به بررسی ارتباط میان اجزای آیات میپردازد ...
بیشتر
قرآن بهعنوان معجزه تاریخ برای ترسیم معانی و معارف گوناگون از تمهیدات ادبی و هنری خاصی بهره گرفته و آنها را در قالبی بینظیر در دسترس همگان قرار داده است. در حوزۀ زبانشناسی روش تحلیل ساختار، روشی نوین در فهم و درک این مفاهیم است که در قالب بررسی ساختار آوایی، صرفی، نحوی و بلاغی سورهها به بررسی ارتباط میان اجزای آیات میپردازد تا از طریق کشف نظام حاکم در ساخت عناصر تشکیلدهنده سوره نشان دهد که چگونه سازههای زبانی متن مضمون و محتوای آن را انتقال میدهد. سوره یوسف از سورههایی است که با مؤلفههای متنیِ ضرباهنگ، واژگان، نحو و بلاغت بینظیر خود معنای جهاد و پیکار با نفس را بهگونهای شگرف به تصویر میکشد؛ اما مقاله حاضر بهسبب گستردگیِ بحث تحلیل ساختاری، بیشتر بر تحلیل ساختار آوایی این سوره تمرکز نموده تا با واکاوی آن در قالبی توصیفی- تحلیلی، ضمن آشکار نمودن گوشههایی از لطایف، دقایق و رموز هنری و جنبههای زیباشناختی آن نشان دهد که نظام آوایی این سوره تا چه اندازه در آفرینش مضمون مبارزه و برانگیختن مخاطب و پویایی متن مؤثر بوده است. دستاورد این پژوهش نشان میدهد که ساختار آوایی سوره یوسف در کنار بافتهای متنی دیگر با غرض سوره و مضمون جهاد و پیکار با نفس کاملاً همسو بوده و قرآن از همۀ ظرفیتها و امکانات برای تبلیغ پیام سعادت بهره برده است.
احمد پاشازانوس؛ علیرضا نظری؛ مریم فولادی
دوره 4، شماره 1 ، مهر 1394، ، صفحه 25-42
چکیده
پیوند زبانشناسی با تحلیل و بررسی متون بهویژه متن ادبی بسیار عمیق و بههمتنیده است. در این بین، زبان-شناسی متن و عوامل متنی ازجمله انسجام، از اهمیت بالاتری برخوردار است. بحث انسجام به معنای اصطلاحی آن نخستین بار توسط هالیدی و حسن مطرح گردید، بهطورکلی در سه سطح واژگانی، دستوری و آوایی قابل بررسی است؛ ولی بهسبب گستردگی این ...
بیشتر
پیوند زبانشناسی با تحلیل و بررسی متون بهویژه متن ادبی بسیار عمیق و بههمتنیده است. در این بین، زبان-شناسی متن و عوامل متنی ازجمله انسجام، از اهمیت بالاتری برخوردار است. بحث انسجام به معنای اصطلاحی آن نخستین بار توسط هالیدی و حسن مطرح گردید، بهطورکلی در سه سطح واژگانی، دستوری و آوایی قابل بررسی است؛ ولی بهسبب گستردگی این مباحث، پژوهش حاضر، صرفا سطح آوایی در تعدادی از عوامل آوایی چون سجع، جناس، موازات، التزام، ترصیع و تصدیر، مدنظر قرار داده و تلاش کرده است تا کارکرد انسجامی این عوامل را با توجه به تاثیری که در یکپارچگی متن دارند، در چند سوره از قرآن مورد بررسی قرار دهد، چرا که بررسی متن قرآن، از منظر انسجام آوایی آن، کمتر در میان پژوهشها دیده میشود. از اینرو این عوامل با استقراء تام در سورههای قمر، رحمن و واقعه، به روش توصیفی- تحلیلی مورد تحلیل قرار گرفته و به کمک دادههای آماری، بسامد و نسبت هر یک از این عوامل در انسجامبخشی به متن سورهها، مشخص گردیده است، یافتهها نشان میدهد که سجع از مهمترین عوامل انسجام آوایی در این سورههاست که نقش بسزایی در ارتباط میان آیات و در نتیجه یکپارچهساختن تمامِ متنِ سوره داشته است و در مقابل، ترصیع کمترین نقش را در انسجام متن داشته است و عوامل آواییِ التزام، موازات، جناس و تصدیر نیز بهترتیب در مراتب بعدی از اهمیت انسجامی قرار داشتهاند.