منیر زیبائی؛ سید حسین سیدی
چکیده
قرآن به‌عنوان معجزه تاریخ برای ترسیم معانی و معارف گوناگون از تمهیدات ادبی و هنری خاصی بهره گرفته و آنها را در قالبی بی‌نظیر در دسترس همگان قرار داده است. در حوزۀ زبان‌شناسی روش تحلیل ساختار، روشی نوین در فهم و درک این مفاهیم است که در قالب بررسی ساختار آوایی، صرفی، نحوی و بلاغی سوره‌ها به بررسی ارتباط میان اجزای آیات می‌پردازد ...
بیشتر
قرآن به‌عنوان معجزه تاریخ برای ترسیم معانی و معارف گوناگون از تمهیدات ادبی و هنری خاصی بهره گرفته و آنها را در قالبی بی‌نظیر در دسترس همگان قرار داده است. در حوزۀ زبان‌شناسی روش تحلیل ساختار، روشی نوین در فهم و درک این مفاهیم است که در قالب بررسی ساختار آوایی، صرفی، نحوی و بلاغی سوره‌ها به بررسی ارتباط میان اجزای آیات می‌پردازد تا از طریق کشف نظام حاکم در ساخت عناصر تشکیل‌دهنده سوره نشان دهد که چگونه سازه‌های زبانی متن مضمون و محتوای آن را انتقال می‌دهد. سوره یوسف از سوره‌هایی است که با مؤلفه‌های متنیِ ضرباهنگ، واژگان، نحو و بلاغت بی‌نظیر خود معنای جهاد و پیکار با نفس را به‌گونه‌ای شگرف به تصویر می‌کشد؛ اما مقاله حاضر به‌سبب گستردگیِ بحث تحلیل ساختاری، بیشتر بر تحلیل ساختار آوایی این سوره تمرکز نموده تا با واکاوی آن در قالبی توصیفی- تحلیلی، ضمن آشکار نمودن گوشه‌هایی از لطایف، دقایق و رموز هنری و جنبه‌های زیباشناختی آن نشان دهد که نظام آوایی این سوره تا چه اندازه در آفرینش مضمون مبارزه و برانگیختن مخاطب و پویایی متن مؤثر بوده است. دستاورد این پژوهش نشان می‌دهد که ساختار آوایی سوره یوسف در کنار بافت‌های متنی دیگر با غرض سوره و مضمون جهاد و پیکار با نفس کاملاً همسو بوده و قرآن از همۀ ظرفیت‌ها و امکانات برای تبلیغ پیام سعادت بهره برده است.
