با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن علمی قرآن و عهدین ایران

زبان قرآن
چالش های برون متنی کشف گونه ی زبان قرآن در حوزه ی هرمنوتیک

کمال الدین صالحیان راد؛ عبدالهادی فقهی زاده؛ محمد هادی امین ناجی؛ محمود کریمی؛ ناصر محمدی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 شهریور 1401

https://doi.org/10.30473/quran.2022.43143.2417

چکیده
  فهم حقیقت زبان قرآن، نیازمند اندیشه‌ورزی تام، در چالش‌گاه‌های «درون متنی» و «برون متنی» این کتاب است. این نوشتار، با ورود به عرصه‌ی «هرمنوتیک»، ضمن بررسی اجمالی این علم، جدّی‌ترین شبهات و چالش‌های «هرمنوتیک متن»(به طور خاص: هرمنوتیک فلسفی) را، مورد نقد و ارزیابی علمی و عقلی قرار داده و تلاش نموده است تا با ...  بیشتر

زبان قرآن
بررسی جایگاه زبان‌شناختی بافت در سوره مبارکه کهف از دیدگاه جرجانی

بهرعلی رضایی؛ عباس اقبالی؛ روح‌الله صیادی‌نژاد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 شهریور 1401

https://doi.org/10.30473/quran.2022.58707.2941

چکیده
  بافت را می‌توان مطمئن‌ترین و مهم‌ترین ابزار مفسّر برای ورود به تحلیل متون به‌ویژه سوره‌های قرآن دانست. تعابیری چون: زمینه، بافت، بافت موقعیتی و بافتار و اصطلاحاتی چون مقام، شأن نزول و اسباب نزول در سنت تفسیر قرآن مواردی هستند که در ذیل معنایی سیاق یا بافت قرار می‌گیرند. «جرجانی» (471ق) از جمله افرادی است که بیش از هزار سال پیش، ...  بیشتر

تفسیر
نقش سیاق در تحلیل معنایی سور اذائیه اخروی با تاکید بر قرائن پیوسته لفظی (با محوریت تفاسیر المیزان و فی ظلال القرآن)

نیلوفر حسینی ترکانی؛ ،سیده فاطمه هاشمی؛ احمدرضا غایی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 مرداد 1402

https://doi.org/10.30473/quran.2023.63343.3127

چکیده
  چکیده پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش و کارکرد مؤلفه سیاق در تحلیل معنایی پنج سوره اذائیه اخروی «الواقعه، التکویر، الانفطار، الانشقاق، الزلزال» به منظور شناخت بیشتر فهم آیات و هشدارهای الهی در آیات این سور در موضوع قطعیت وقوع قیامت و حقانیت حسابرسی اخروی تنظیم شد‌ه‌است. بررسی‌ اجمالی از حیث ابعاد معنایی و محتوایی سور مذکور معلوم ...  بیشتر

تفسیر
واکاوی معنایی کلمه «توفی» در آیه 55 سوره آل عمران از منظرگاه مفسران فریقین

حسین ستار؛ خدیجه زینی وندنژاد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 شهریور 1402

https://doi.org/10.30473/quran.2023.63904.3146

چکیده
  داستان تولد، پیامبری و حتی عروج حضرت عیسی(ع) از موضوعاتی است که به صورت مجمل در آیات قرآن کریم بیان شده است. آیه ی 55 سوره آل عمران، به صورت کلی به داستان توفی و عروج اشاره نموده است. باتوجه به اینکه «توفی» بر وجوه گوناگونی دلالت دارد؛ از اینرو چالش گاه مفسران اعم از شیعه و سنی برای نیل به معنای صحیح آن بوده است و هرکدام از مفسران برپایه ...  بیشتر

تفسیر
واکاوی ترجمه آیه 172 سوره اعراف بر اساس انسجام متنی و تحلیل واژگان

اباذر کافی موسوی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 مهر 1402

https://doi.org/10.30473/quran.2023.66646.3226

چکیده
  برخی مفسران برای وجود عالم ذر به آیه ۱۷۲ سوره اعراف استناد کرده‌اند؛ ولی برخی، معنای واژگان و ظهور آیه را مخالف این ادعا می‌دانند. پژوهش حاضر به روش توصیفی– تحلیلی و با هدف یافتن ترجمه صحیح و مطابق با شواهد سیاقی است تا پاسخی برای این پرسش بیابد که مناسب‌ترین ترجمه آیه 172 سوره اعراف بر پایه ساختار و انسجام متنی سوره اعراف چیست؟ ...  بیشتر

تفسیر
تبیین ضرورت توجّه به «وجوه قرآنی» منقول از اهل بیت (ع) در ترجمۀ صحیح قرآن کریم

حسن اصغرپور؛ نجیبه قدیانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 مهر 1402

https://doi.org/10.30473/quran.2023.65803.3232

چکیده
  دانش مفردات، با هدف خدمت به فهم واژگان و عباراتِ دشواریاب قرآنی بنیان نهاده شد. پیشینۀ بنیان‌گذاریِ این دانش، به سدۀ دوم هجری بازمی‌گردد. نخستین آثار تفسیری نگاشته‌شده در جهان اسلام، به‌واقع کتابهایی در جهت تفسیر و تبیین مفرداتِ دشوار قرآنی بوده‌اند که در قالب غریب القرآن‌ها، معانی القرآن‌ها و مجاز القرآن، پا به عرصۀ نشر نهادند. ...  بیشتر

تفسیر
تحلیل گفتمانی سوره واقعه بر اساس الگوی تنشی گریماس

آزاده عباسی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 مهر 1402

https://doi.org/10.30473/quran.2023.63750.3141

چکیده
  امروزه بهره‌گیری از دانش‌های روزآمد، روشی مهم برای تحلیل متون دینی ـ مذهبی به شمار می‌آید. ساختار زبانی قرآن، به نحوی است که از بهترین مسیرها برای انتقال پیام بهره برده است. مطالعات «نشانه‌شناسی» با رویکردهای متفاوت ازجمله دانش‌های روزآمد در دنیای معاصر است. ساختار الگوی تنشی، یکی از الگوهای نشانه‌شناسی مربوط به دوران پساگریماسی ...  بیشتر

زبان قرآن
همسان سازی قصه‌های قرآنی با متن در روایت‌گری زیدری

علی عابدی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 مهر 1402

https://doi.org/10.30473/quran.2023.46615.2561

چکیده
  هم‌حضوریِ محتوایی برخی آثار ادبی با آیات قرآنی، بر فخامت و ارزش ادبی آنها افزوده است. نفثه‌المصدور، اثر زیدری نسوی از منابع ادبی- تاریخی دورة خوارزمشاهی با کاربرد یکصد و سی آیه نمونه‌ای از آنهاست. روایت زیدری از جهات همسان‌سازی، تناسب‌آفرینی، همپایگی موسیقایی و آوایی، نوعی هم‌حضوری و بینامتنیّت با قصّه‌های قرآنی ایجاد نموده ...  بیشتر

تفسیر
ترسیم شبکه مضامین و تناسب آیات سوره عنکبوت با استفاده از روش تحلیل مضمون

محمد عترت دوست؛ سحر امیری فر

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 مهر 1402

https://doi.org/10.30473/quran.2023.61027.3030

چکیده
  از جمله مسائل مهم و مورد مناقشه در رابطه با قرآن کریم، مسئله ارتباط و تناسب آیات یک سوره با همدیگر است. برخی از مستشرقان عدم وجود نظم ظاهری در آیات یک سوره را دلیل بر غیر علمی بودن این کتاب و تدوین آن در طول تاریخ یا تحریف شدن گرفته اند. در مقاله برخی دیگر از مفسران قرآن کریم با تأکید بر وجود ارتباط و تناسب آیات سوره تلاش کرده اند تا وجود ...  بیشتر

زبان قرآن
تحلیل محتوای پیمان‌های سیاسی خداوندی در خطاب های قرآن کریم

حنان عمیدی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 مهر 1402

https://doi.org/10.30473/quran.2023.65843.3199

چکیده
  قرآن به عنوان قانون اساسی اسلام به مباحث سیاسی اهمیّت خاصی می‌دهد. در موضوع پژوهش پیرامون پیمان‌های سیاسی قرآن ، باید به دنبال آیات متعددى باشیم که محورهای اساسی سیاست را بیان نموده است. این مصحف به عنوان کتاب راهنمای بشر برای رسیدن به جامعه مطلوب اسلا‌‌می‌، در پیمان‌های خداوندی از مؤمنان به مسائل سیاسی اشاره کرده است. این مقاله ...  بیشتر

تفسیر
معناشناسی درختان فرازمینی مذکور در قرآن کریم و مبانی آن از دیدگاه ملاصدرا

مهدی زمانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 مهر 1402

https://doi.org/10.30473/quran.2023.57797.2907

چکیده
  این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی دیدگاه ملاصدرا در خصوص درختان فرازمینی مذکور در قرآن کریم و تبیین، تحلیل و ارزیابی مبانی او در این زمینه می‌پردازد. «شجره زیتونه»، «سدره المنتهی»، «طوبی»، «شجره طیبه»، «زقوم» و «شجره ممنوعه» در قرآن به حقایق و اموری فرازمینی اشاره دارند و تعیین معنا و جایگاه ...  بیشتر

تفسیر
اصطلاح‌شناسی میزان با تکیه بر آیه 25 سورۀ حدید و نقش آن بر جایگاه عقل درآموزه‌های دینی

شیما محمودپور قمصر؛ محسن قاسم پور

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 مهر 1402

https://doi.org/10.30473/quran.2023.65373.3185

چکیده
  عمقِ پایان‌ناپذیر آموزه‌های قرآن سبب شده است که همواره با تأمل در آیات و واژگان آن، دریافت بدیعی از این کتاب آسمانی حاصل شود. در این نوشتار با بررسی اقوال تفسیری در مورد واژه «میزان» ذیل آیه‌ 25 سوره‌ حدید، یک دیدگاه تفسیری، به مثابه مصداق ارجح مطرح گردید. مفسران در تفسیر این واژه نظریات متفاوتی بیان کرده‌اند که عبارتند از: ...  بیشتر

تفسیر
تحلیلی بر تفسیر فراتاریخی قرآن(با تأکید برنظرات علامه طباطبایی و آیت الله معرفت)

امان اله ناصری کریموند؛ علی ظهوری راد؛ عبدالرسول هادیان شیرازی؛ علی احمد ناصح

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 مهر 1402

https://doi.org/10.30473/quran.2023.59070.2953

چکیده
  چکیده نوشتار حاضر که به تحلیل تفسیر فراتاریخی قرآن کریم می‌پردازد، با تأکید بر دیدگاه‌های علامه طباطبایی و آیت الله معرفت به انجام رسیده است. در قرآن پاره‌ای از گزاره‌های حقیقی وجود دارد که به‌طور ذاتی عمومیت دارند و در عصر نزول ناظر به مصادیق آن عصر بودند و در اعصار دیگر می‌توانند بر مصادیق دیگر قابل انطباق باشند. همچنین پاره‌ای ...  بیشتر