با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن علمی قرآن و عهدین ایران
بررسی آراء تفسیری معنای «غیر بعید» درآیه 31 سوره ق

محمدرضا حاجی اسماعیلی؛ زهرا محققیان؛ ابوالفضل نصری

دوره 3، شماره 1 ، مهر 1393، صفحه 7-20

چکیده
  مفسران قرآن واژه «غیر بعید» در آیه 31 سوره ق «وَ أُزْلِفَتِ الْجَنَّةُ لِلْمُتَّقِینَ غَیْرَ بَعِید» (ق/31) را دارای چهار احتمال نحوی ظرف مکان، ظرف زمان، حال، صفت مصدر محذوف دانسته­اند. این در حالی است که ایشان درباره تفسیر این واژه، حدود 9 احتمال معنایی بیان­کرده ولی برای اکثر آنها دلیلی ارائه نداده­اند. این پژوهش با ...  بیشتر

معناشناسی واژه «احسان» در قرآن

وحیده فخار نوغانی

دوره 3، شماره 1 ، مهر 1393، صفحه 21-32

چکیده
  واژه «احسان» یکی از کلمات بنیادین قرآن است که در ساخت دستگاه فکری و جهان بینی قرآنی نقش مهمی را ایفا می‌کند. این واژه در ادبیات قرآنی به دلیل ارتباط معنایی با سایر مفاهیم بنیادین قرآن مثل تقوا و ایمان، شامل حوزه معنایی گسترده‌ای است. گستردگی شبکه معنایی این واژه در فرهنگ قرآنی به دلیل چرخش اساسی معیار حسن از سلایق شخصی به معیار ...  بیشتر

حرکت کوه‌ها از منظر قرآن کریم و علم زمین‌شناسی

محمدتقی دیاری بیدگلی؛ حسن علیزاده؛ علی اصغر شعاعی

دوره 3، شماره 1 ، مهر 1393، صفحه 33-46

چکیده
  قرآن، به ‌عنوان کتاب هدایت انسان گاهی گذرا به برخی موضوعات علمی نیز اشاره کرده است که در این راستا مفسران به ‌ویژه در قرن اخیر با رویکردی علمی به تفسیر آیات قرآنی پرداخته‌اند. در این مقاله با روش تحلیلی و تطبیقی آرای مفسران و دانشمندان علوم تجربی درباره حرکت «کوه‌ها در قرآن»، تبیین، مقایسه و مورد بررسی قرار گرفته است. محور اصلی ...  بیشتر

تحلیل نشانه‌شناختی گفتمانی سوره الرحمن (مبتنی بر الگوی تنشی)

حدیث شریفی؛ فؤاد نجم‌الدین

دوره 3، شماره 1 ، مهر 1393، صفحه 47-72

چکیده
  قرآن کریم کلامی در جهت هدایت انسان است و پژوهش­های فراوانی در جهت یافتن کنه کلام و اعجاز این کلام قدسی از زمان نزول و تدوین تا کنون توسط مفسرین و علما تدوین شده است. اما این کلام تنها کلامی آگاهی­بخش نیست بلکه در کنار معرفت­بخشی بنای تأثیر و انگیزش و عمل به این آگاهی را نیز دارد. دانش نشانه­­شناسی گفتمانی، به ما اجازه می­دهد ...  بیشتر

تفسیر قرآن به قرآن در مکتب تفسیری حکمت متعالیه

محمدرضا ارشادی‌نیا

دوره 3، شماره 1 ، مهر 1393، صفحه 73-90

چکیده
  آموزه‌های وحیانی و فرازمند قرآن کریم در دو گروه کلی آیات محکم و متشابه، نازل شده‌‌است. محکمات کلید فهم متشابهات می‌باشند، و نیاز تفسیری قرآن را به منابع مستقل و بیرونی رفع می‌نمایند. بر خلاف پندار ظاهرگرایان و اخباریان، قرآن مستغنی از هرچیز دیگر در فهم مراد و مقصود است. البته این به معنای استغنا از معلم الهی؛ نبی و وصی معصوم، برای ...  بیشتر

مؤلفه‌های کاربردشناختی انذار در داستان حضرت شعیب علیه‌السّلام

علیرضا دل‌افکار؛ محمدحسن صانعی پور؛ مهدی ارجمندفر

دوره 3، شماره 1 ، مهر 1393، صفحه 91-104

چکیده
  در کاربردشناسی علاوه بر ساختار زبانی،بافت پیرامونی و عناصر و اطلاعات غیر ملفوظ (غیر مکتوب)را نیز باید در نظر گرفت. بافت پیرامونی انذار در یک مخاطبه نیز دارای مؤلفه­هایی است که باعث تمایز این کار گفت از دیگر کارگفت­ها می­شود. خداوند در آیات زیادی در قرآن به انسان­ها وعید به عذاب می­دهد و از طرف دیگر به منظور پیشگیری از دچار شدن ...  بیشتر

کارایی قاعده «تَعلیقُ الحُکمِ عَلَی الوَصفِ مُشعرٌ بِالعِلیّة» در تفسیر قرآن کریم

محمدرضا ستوده نیا؛ مهدی رجائی

دوره 3، شماره 1 ، مهر 1393، صفحه 105-122

چکیده
  آشنایی با قواعد علم اصول و به‌ویژه مباحث الفاظ آن، از بایسته‌های مفسّران قرآن کریم است. یکی از قواعدی که در این دانش ارزشمند، از آن نام برده شده قاعده «تَعلیقُ الحُکمِ عَلَی الوَصفِ مُشعرٌ بِالعِلیّة» می‌باشد. در این نوشتار که با روش توصیفی تحلیل محتوی انجام می‌شود، نویسنده بر آن است، افزون بر بیان مفهوم و بررسی میزان حجیت ...  بیشتر