با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن علمی قرآن و عهدین ایران
صورت‌بندی مفهوم «محبت» در سنت تفسیر عرفانی با تأکید بر دیدگاه فیض کاشانی

محسن قاسم پور؛ پروین شناسوند

دوره 7، شماره 2 ، فروردین 1398، صفحه 11-30

https://doi.org/10.30473/quran.2019.6003

چکیده
  موضوع محبت در ادبیات دینی و عرفانی جایگاه والایی را به خود اختصاص داده است، به‌گونه‌ای که این مقوله افزون بر موقعیت ویژۀ عرفانی‌اش، از ارکان مهم مفاهیم اخلاقی در ادیان ابراهیمی نیز به شمار می‌آید. در تعریف محبت، بین عالمان و اخلاق‌پژوهان اختلاف‌نظر وجود دارد و این اختلاف تا آن حد و اندازه است که برخی تعریف حقیقی آن را اساساً غیرممکن ...  بیشتر

اعجاز تأثیری جلوه‌ای از قدرت نرم قرآن

سید محمود محقق مطلق؛ محمدحسن صانعی پور؛ شهاب الدین ذوفقاری؛ محمدرضا ضمیری

دوره 7، شماره 2 ، فروردین 1398، صفحه 31-44

https://doi.org/10.30473/quran.2019.5991

چکیده
  از جمله نظریه‌های جدید در حوزۀ اندیشه‌های معاصر نظریۀ «قدرت نرم» است. «قدرت نرم» که نخستین بار توسط «جوزف نای» مطرح شد به معنی «توانایی به دست آوردن خواسته‌ها از طریق مجذوب کردن به‌جای اجبار و امتیاز و توانایی به‌دست‌آوردن خواسته‌ها از طریق مجذوب کردن به‌جای اجبار و امتیاز و توانایی شکل‌دهی به ترجیحات دیگران» ...  بیشتر

بازیابی و بررسی پی‌رفت‌های قصه یونس و ماهی براساس قرآن و روایات اسلامی

سیدمحمدهادی گرامی

دوره 7، شماره 2 ، فروردین 1398، صفحه 45-60

https://doi.org/10.30473/quran.2019.5992

چکیده
  قصه یونس و ماهی یکی از داستان‌های جذاب اسلامی است که بخش‌هایی از آن به شکل پراکنده در قرآن آمده است و اطلاعات افزون‌تری از آن در متن فرهنگ روایی موجود است. با این حال روند روایی - داستانی این قصه به شکل محدودی بررسی شده است. مقاله پیش‌ رو با استفاده از ظرفیت‌ اصطلاحات روایت‌شناختی - و نه لزوماً روایت‌شناسی به معنای مصطلح و حرفه‌ای ...  بیشتر

پژوهشی در معنای حق مالی عبارت «وَ آتُوا حَقَّهُ یَوْمَ حَصادِهِ»

محمدعلی حیدری مزرعه آخوند؛ سامیه شهبازی

دوره 7، شماره 2 ، فروردین 1398، صفحه 61-76

https://doi.org/10.30473/quran.2019.5993

چکیده
  در مفهوم و تفسیر عبارت «و اتوا حقه یوم حصاده» در آیه 141 سوره انعام بین مفسران اختلاف است؛ برخی آن را به زکات واجب و شرعی و برخی به صدقه و انفاق تفسیر کرده‌اند؛ برخی نیز این آیه را منسوخ به آیه زکات (توبه/103، نازل‌شده در مدینه) می‌دانند، برخی دیگر آن را بر زکات واجب و شرعی تفسیر نموده و از آنجایی که سوره انعام مکی است و زکات در مدینه ...  بیشتر

تبارشناسی انگارۀ قرآنی قلب

بگم عقبه؛ حامد (فرهنگ) خانی(مهروش)

دوره 7، شماره 2 ، فروردین 1398، صفحه 77-94

https://doi.org/10.30473/quran.2019.5994

چکیده
  از گذشته‌های دور در فرهنگ‌های مختلف بشری کارکرد قلب در بدن انسان پرسش‌برانگیز بوده و وظائف مختلفی به این عضو نسبت داده شده است. در قرآن کریم نیز قلب از جملۀ اندام‌هایی از بدن انسان است که نامش ذکر و طیف گسترده‌ای از واکنش‌های هیجانی و عاطفی یا کنش‌های عقلانی و معرفتی به آن منتسب می‌شود. این توصیف سبب شده است از نگاه مفسران مسلمان، ...  بیشتر

تحلیل انتقادی مبانی تفسیری سلفیه

عبدالهادی فقهی زاده؛ علیرضا دل افکار؛ رقیه علی زاده

دوره 7، شماره 2 ، فروردین 1398، صفحه 95-116

https://doi.org/10.30473/quran.2019.5996

چکیده
  سلفیه تکفیری در حوزه تفسیر قرآن با استناد به ظواهر آیات، روایات و سیره پیامبر و اصحابش، به آنچه از قدیم مانده سخت پایبندند و عقاید صحیح اسلامی را منحصر به «ظواهر» قرآن و سنت می‌دانند و از هرگونه تفسیر، ژرف‌نگری و بهره‌گیری از عقل، علم و فلسفه در تعالیم دین و تطبیق آن با مقتضیات زمان اجتناب می‌ورزند. ورود مجاز در قرآن را انکار ...  بیشتر

تحلیل کاربردشناختی آیات تصدیق برای پاسخ به مسأله تحریف تورات و انجیل

محمدعلی طباطبایی؛ عبدالهادی مسعودی؛ محمدعلی مهدوی راد

دوره 7، شماره 2 ، فروردین 1398، صفحه 117-134

https://doi.org/10.30473/quran.2019.5997

چکیده
  آیات بسیاری در قرآن به‌صراحت حاکی از تصدیق تورات و انجیل هستند. این آیات معمولاً در تضاد با آیاتی قرار می‌گیرند که ظاهرشان دلالت بر تحریف تورات و انجیل می‌کند. معمولاً عالمان مسلمان توجیهاتی دربارۀ چگونگی رفع این تعارض ارائه کرده‌اند که پذیرش هرکدام از آنها با چون‌وچراهایی همراه است؛ اما در سال‌های اخیر بسیاری از قرآن‌پژوهان ...  بیشتر

زیبایی‌شناسی آیات مشابه در قرآن کریم

علی نجفی ایوکی؛ زهره زرکار

دوره 7، شماره 2 ، فروردین 1398، صفحه 135-150

https://doi.org/10.30473/quran.2019.5998

چکیده
  گرچه متن قرآن کریم، متشکل از واژگان به‌ظاهر ساده است، اما آن‌سوی این واژگان، معانی ژرف و اهدافی خاص نهفته است. با درنگ و تأمل در آیات کلام وحی، به این رهیافت می‌رسیم که هریک از آنها به‌دنبال القای مفهومی ‌خاص به مخاطب است و در پسِ تمامی این آیات اغراضی نهفته است که زیبایی و اعجاز آیات الهی را صدچندان می‌کند. این اغراض، به اقتضای سیاق ...  بیشتر

مطالعه تطبیقی برخی وجوه زیبایی‌شناسی سوره مریم از دیدگاه زمخشری و سید قطب

فروغ پارسا؛ عاطفه کرمی

دوره 7، شماره 2 ، فروردین 1398، صفحه 151-166

https://doi.org/10.30473/quran.2019.5999

چکیده
  زیبایی به‌مثابه امر خوشایند و سازگار با سرشت و طبع بشر همواره مورد توجه فیلسوفان و اندیشمندان بوده اگرچه پیدایی دانش زیبایی‌شناسی مربوط به سده 18 میلادی است، قرآن‌پژوهان متقدم درخلال بحث درباره اعجاز بیانی قرآن کریم از منظر دانش بلاغت درباره زیبایی قرآن سخن گفته‌اند که مهم‌ترین ایشان جارالله زمخشری (د 538 ق) است که در تفسیر خود بیش ...  بیشتر

ملاحظاتی در باب زبان قرآن: تحلیلی نقشگرا، تبیینی شناختی-رده‌شناختی

حسین بازوبندی

دوره 7، شماره 2 ، فروردین 1398، صفحه 167-190

https://doi.org/10.30473/quran.2019.6000

چکیده
  یکی از بحث‌های عمده و دامنه‌دار در حوزه علوم قرآنی، به مسأله زبان قرآن برمی‌گردد. تاکنون مطالعات بی‌شماری در مورد ویژگی‌های زبان قرآن از جنبه‌های گوناگون صورت گرفته‌ است. با وجود این، عمدتاً نتایجِ این مطالعات مبتنی بر تحلیل‌های دقیقِ برآمده از نظریه‌های نوین زبان‌شناختی نیست. ازاین‌رو، پژوهش حاضر، جهت بررسی جنبه‌های معینی ...  بیشتر

نقش آوا در تصویرسازی (مطالعه موردپژوهانه: سوره نازعات)

منصوره طالبیان؛ روح‌الله صیادی‌نژاد؛ عباس اقبالی

دوره 7، شماره 2 ، فروردین 1398، صفحه 191-208

https://doi.org/10.30473/quran.2019.6001

چکیده
  زبان مجموعه‌ای از آواها است که بشر برای انتقال مفاهیم ذهنی‌اش از آن بهره می‌گیرد. در حقیقت آواها القاگر احساسات و عواطف هستند و عملکرد موسیقایی آنها خالق اثر را یاری می‌رساند تا معنای ذهنی‌اش را بهتر به مخاطب انتقال دهد. قرآن کریم از تمام ظرفیت‌های مؤثر زبان در انتقال پیام الهی‌اش به مخاطب بهره جسته و واژگان و حروف آن به‌گونه‌ای ...  بیشتر

واژه‌شناسی خویشاوندی در قرآن

محمد ناصحی؛ لیلا السادات مروجی

دوره 7، شماره 2 ، فروردین 1398، صفحه 209-228

https://doi.org/10.30473/quran.2019.6002

چکیده
  پیوندهای خویشاوندی و روابط خانوادگی، گستره وسیعی از آیات قرآن را به خود اختصاص داده و در زمینه‌های مختلفی فقهی، تاریخی و اجتماعی مطرح شده و محمول احکام بسیاری درخصوص محرمیت، ارث، احسان و انفاق، ازدواج و طلاق و غیره قرار گرفته است. پژوهش حاضر عهده‌دار شناخت واژگان حوزه خویشاوندی در قرآن و تبیین دلالت آن واژگان بر انواع روابط و پیوندهای ...  بیشتر