زبان قرآن
کمال الدین صالحیان راد؛ عبدالهادی فقهی زاده؛ محمد هادی امین ناجی؛ محمود کریمی؛ ناصر محمدی
چکیده
فهم حقیقت زبان قرآن، نیازمند اندیشه‌ورزی تام، در چالش‌گاه‌های «درون متنی» و «برون متنی» این کتاب است. این نوشتار، با ورود به عرصه‌ی «هرمنوتیک»، ضمن بررسی اجمالی این علم، جدّی‌ترین شبهات و چالش‌های «هرمنوتیک متن»(به طور خاص: هرمنوتیک فلسفی) را، مورد نقد و ارزیابی علمی و عقلی قرار داده و تلاش نموده است تا با ...
بیشتر
فهم حقیقت زبان قرآن، نیازمند اندیشه‌ورزی تام، در چالش‌گاه‌های «درون متنی» و «برون متنی» این کتاب است. این نوشتار، با ورود به عرصه‌ی «هرمنوتیک»، ضمن بررسی اجمالی این علم، جدّی‌ترین شبهات و چالش‌های «هرمنوتیک متن»(به طور خاص: هرمنوتیک فلسفی) را، مورد نقد و ارزیابی علمی و عقلی قرار داده و تلاش نموده است تا با تعدیل نگاه یا رد شبهات، راه را بر هرمنوتیکی ملائم با نگاه سنتی اسلام به مقوله‌ی فهم و تفسیر، باز نماید. با توجه به اصول ثابت و ماهیت مطلق‌گرای دین اسلام و شواهد و قرائن متقن عقلی، نقلی که وجود معانی ثابت در مکتوبات را اثبات می‌دارد؛ نگاه نسبی‌گرایانه‌ی افراطی به فهم معنا در دوره‌ی «مدرن»، و پاره‌‌ای از نظرگا‌‌ه‌های متمایل به آن در دوره‌ی «پسامدرن»، در تعارض کامل با ماهیت ذاتی دین، و منافی حکمت خدا در انزال «متن پیا‌م‌مدار قرآن» و «ارسال رسل» می‌باشد. لذا ابتنای زبان این کتاب، بر اصول غیر صریح و متزلزل تفاهم در این دوره‌ها، منتفی است. از طرفی تعدیل نگاه بر اساس هرمنوتیک مطلق‌گرا و دستورمدار در ادوار کلاسیک، نئوکلاسیک، و حتی پیشاکلاسیک، تنها مسیر دست‌یابی به هرمنوتیکی متناسب با کتاب قرآن است. گرچه تفاوت‌های ویژ‌ه‌ی کتاب قرآن با دیگر کتب، لزوم پایه‌گذاری «هرمنوتیکی خاص و متناسب با این کتاب» را می‌طلبد.
امید داغر؛ محمد هادی امین ناجی
چکیده
عنوان: «مخاطبان قرآن در گذر زمان»چکیده شواهد درون متنی از قرآن کریم و سایر ادله از روایات دلالت بر آن دارد که قرآن معجزه‌ی جاوید آخرین پیامبر الهی است. یکی از اسرار جاودانگی این کتاب، عام بودن خطاب‌های آن است. واقع نمایی زبان قرآن ایجاب می‌کند با در نظر گرفتن تفاوت‌های فردی، همه‌ی مردم-«الناس»- را به گونه‌ای عام مورد خطاب ...
بیشتر
عنوان: «مخاطبان قرآن در گذر زمان»چکیده شواهد درون متنی از قرآن کریم و سایر ادله از روایات دلالت بر آن دارد که قرآن معجزه‌ی جاوید آخرین پیامبر الهی است. یکی از اسرار جاودانگی این کتاب، عام بودن خطاب‌های آن است. واقع نمایی زبان قرآن ایجاب می‌کند با در نظر گرفتن تفاوت‌های فردی، همه‌ی مردم-«الناس»- را به گونه‌ای عام مورد خطاب قرار دهد بدون این که ساختار چند معنایی آن مورد خدشه قرار گیرد. به همین جهت در مواضع متعددی از این کتاب آسمانی به صراحت، همگان به نظر و تفکر در آفاق و انفس دعوت شده‌اند. ضرورت پرداختن به چنین مسئله‌ای از آن جهت است که چه بسا خصوص برخی از خطاب‌های قرآنی عده‌ای را با توهم انحصار قرآن به گروه یا افرادی خاص روبرو سازد. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی سامان یافته و یافته های نگارندگان آن نشان می دهد انحصار قرآن به مخاطبان خاص، در تعارض با اصل جاودانگی قرآن است، از طرف دیگر منطق حاکم بر قرآن در ارائه‌ی مفاهیم عمدتاً بر استقراء و تجربه استوار است که از نظر روش‌شناسی می‌توان آن را عنوان یک سبک قرآنی به حساب آورد که در عرض روش تعقلی در بیان و تفهیم تعالیم جاودانه‌ی این کتاب، مورد استفاده قرار گرفته است.کلمات کلیدیقرآن کریم، مخاطب، جاودانگی، عمومیت خطاب‌های قرآنی، استقراء و تجربه، سبک
عبدالهادی فقهی زاده؛ محمد هادی امین ناجی؛ محمدتقی قادری رهقی
دوره 6، شماره 2 ، فروردین 1397، ، صفحه 135-152
چکیده
محمد عابد الجابری، متفکر نوپرداز مراکشی در حوزه مطالعات اسلامی، با گرایشی خاص به تفسیر قرآن کریم پرداخته است. از آراء و نظریات او می‌توان احیای تفکر معتزله را برداشت کرد. در مقدمه تفسیر خود با نام مدخل الی القرآن الکریم فی التعریف بالقرآن و تفسیر خود با نام فهم القرآن الحکیم به طرح مبانی تفسیری خود مبادرت ورزیده است. ضرورت تفسیر قرآن ...
بیشتر
محمد عابد الجابری، متفکر نوپرداز مراکشی در حوزه مطالعات اسلامی، با گرایشی خاص به تفسیر قرآن کریم پرداخته است. از آراء و نظریات او می‌توان احیای تفکر معتزله را برداشت کرد. در مقدمه تفسیر خود با نام مدخل الی القرآن الکریم فی التعریف بالقرآن و تفسیر خود با نام فهم القرآن الحکیم به طرح مبانی تفسیری خود مبادرت ورزیده است. ضرورت تفسیر قرآن براساس ترتیب نزول آیات، استفاده از تمام مصادر عربی و غیرعربی و اسلامی و غیراسلامی، امکان صحت روایات متفاوت یا متناقض مربوط به یک حادثه، عدم تناقض عقل با حقایق دینی، فساد تأویل باطنی از آیات، وجود ثوابت و متغیرات در کتب آسمانی، خارج از دسترس عقل نبودن شناخت دین، لزوم استنتاجات مسأله و بهرهبرداری استدلالی و برهانی از قصص قرآن، مهمترین مبانی تفسیری جابری هستند.
محمد جواد سعدی؛ سید مصطفی مناقب؛ رحمت الله عبدالله زاده؛ محمد هادی امین ناجی؛ قاسم جعفری
دوره 2، شماره 2 ، فروردین 1393، ، صفحه 85-96
چکیده
تصویرگری و تصویرپردازی یکی از وجوه اعجاز هنری قرآن کریم بشمار می‌رود. قرآن کریم با بهره گیری از آواها، حروف، واژگان و ترکیبات موجود، در ذهن مخاطبان خود تصویری زنده و پویا از تمام پدیده‌ها به نمایش گذاشته است که با ذهنی آفرینش گر و موهبتی الهی می‌توان تصاویر موجود در آیات را درک نمود. تصاویر قرآن همه دارای معیار است و رکن اصلی همه ...
بیشتر
تصویرگری و تصویرپردازی یکی از وجوه اعجاز هنری قرآن کریم بشمار می‌رود. قرآن کریم با بهره گیری از آواها، حروف، واژگان و ترکیبات موجود، در ذهن مخاطبان خود تصویری زنده و پویا از تمام پدیده‌ها به نمایش گذاشته است که با ذهنی آفرینش گر و موهبتی الهی می‌توان تصاویر موجود در آیات را درک نمود. تصاویر قرآن همه دارای معیار است و رکن اصلی همه این تصاویر، هماهنگی آن‌ها با هدف هدایتی قرآن است که برای فهم بهتر این تصاویر باید به الفاظ و دلالت‌های لغوی و معنوی آن‌ها و نواخت موسیقیایی جملات و صورت‌ها و سایه‌های الفاظ هم آهنگ توجه نمود. یکی از زیباترین تصویرگری‌ها و تصویرسازی‌های قرآن کریم، در سُوَر مسبّحات (اسراء، حدید، حشر، صف، جمعه، تغابن و اعلی) متجلّی است. باید گفت وحدت اندیشه با اهتمام به تسبیح و تحمید و جایگاه ویژه پیامبر و اهل بیت(ع)، انفاق و نقش برجسته آن در کمال آدمی، در سایه دو صفت حکیم و عزیز بر تصاویر این سُوَر حاکم است و هر یک از این تصاویر در عین برخورداری از یک استقلال شخصیّتی، واجد نوعی ارتباط درونی با سایر تصاویر است. این مقاله به بخشی از اعجاز قرآن کریم از مجرای کارکرد تصویر هنری سُوَر مسبّحات پرداخته است. در تصویرگری‌های سُوَر مسبّحات تسبیح خدای متعال از سوی تمامی موجودات به شکل واضح نمایان است و از سوی دیگر عزّت و حکمت، رنگ غالب این تصاویر می‌باشد. تصویرگری و تصویرپردازی یکی از وجوه اعجاز هنری قرآن کریم بشمار می‌رود. قرآن کریم با بهره گیری از آواها، حروف، واژگان و ترکیبات موجود، در ذهن مخاطبان خود تصویری زنده و پویا از تمام پدیده‌ها به نمایش گذاشته است که با ذهنی آفرینش گر و موهبتی الهی می‌توان تصاویر موجود در آیات را درک نمود. تصاویر قرآن همه دارای معیار است و رکن اصلی همه این تصاویر، هماهنگی آن‌ها با هدف هدایتی قرآن است که برای فهم بهتر این تصاویر باید به الفاظ و دلالت‌های لغوی و معنوی آن‌ها و نواخت موسیقیایی جملات و صورت‌ها و سایه‌های الفاظ هم آهنگ توجه نمود. یکی از زیباترین تصویرگری‌ها و تصویرسازی‌های قرآن کریم، در سُوَر مسبّحات (اسراء، حدید، حشر، صف، جمعه، تغابن و اعلی) متجلّی است. باید گفت وحدت اندیشه با اهتمام به تسبیح و تحمید و جایگاه ویژه پیامبر و اهل بیت(ع)، انفاق و نقش برجسته آن در کمال آدمی، در سایه دو صفت حکیم و عزیز بر تصاویر این سُوَر حاکم است و هر یک از این تصاویر در عین برخورداری از یک استقلال شخصیّتی، واجد نوعی ارتباط درونی با سایر تصاویر است. این مقاله به بخشی از اعجاز قرآن کریم از مجرای کارکرد تصویر هنری سُوَر مسبّحات پرداخته است. در تصویرگری‌های سُوَر مسبّحات تسبیح خدای متعال از سوی تمامی موجودات به شکل واضح نمایان است و از سوی دیگر عزّت و حکمت، رنگ غالب این تصاویر می‌باشد.
