ORIGINAL_ARTICLE
پیوند مفهوم خلیفة الله در قرآن با امامت از دیدگاه متکلمان فریقین
این پژوهش عهده دار تبیین چیستی خلیفة اللهی در قرآن و بررسی نحوه پیوند آن با امامت است. گستردهترین آیه در زمینه استخلاف آیه 30 سوره مبارکه بقره است، خلیفة الله برترین موجودات و دارای شؤون متمایزساز از دیگران است. امامت در دیدگاه شیعه عبارت از جانشینی انبیاء و خلافتی از جانب حق تعالی در همه امور دینی و دنیایی است که با نصب الهی تعیین میشود. امامت در دیدگاه اهل سنت نوعی رهبری عمومی با هدف حراست از امور دین و دنیای مردم و جانشینی و نیابت از نبی است. از نظرگاه شیعه فرقی بین خلیفة الله قرآنی و امام نیست و رابطه منطقی بین این دو مقوله تساوی است. امام و خلیفه مورد نظر اهل سنت فقط در حوزه اجرا و خلافت و ولایت ظاهری دنیایی(که یکی از کارهای خلیفة الله است) با خلیفة الله هماهنگ است. خلیفة اللهی که ولی الله، واسطه فیض و معلم ملائکه است نمیتواند با امام مد نظر اهل سنت تطبیق داشته باشد.
https://quran.journals.pnu.ac.ir/article_780_343db4d22d99c6382071b5bdec536199.pdf
2013-09-23
7
26
آیات استخلاف
خلیفة الله
شؤون
امامت
شیعه
اهل سنت
فتح الله
نجارزادگان
najarzadegan@ut.ac.ir
1
عضوهیات علمی دانشگاه تهران- پردیس فارابی
AUTHOR
سلمان
بابائی گواری
salmanb367@gmail.com
2
کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
رهیافت روش شناسانه شهید صدر در موضوع نظریه قرآنی
شهید صدر تفسیر را به دو نوع ترتیبی و موضوعی تقسیم میکند. در دیدگاه او با استناد به تفسیر موضوعی میتوان به نظریات قرآنی در خصوص مسائل مهم زندگی دست یافت . شهید صدر دارای آثار تفسیری مختلفی به شیوه موضوعی است. در دیدگاه شهید صدر، قرآن کریم درباره تاریخ و سنتهای حاکم بر آن دارای نظریه است. اصالت علمی و مبتنی بودن نظریه قرآن بر اصول مسلم علمی از پیشفرضهای تفسیری شهید صدر است. این پژوهش بر آن است تا روشی را که این مفسر و قرآنپژوه در تبیین نظریه قرآنی «سنتهای تاریخ» به کار گرفته است، تحلیل و مورد بررسی قرار دهد. نظریه این مفسر برخوردار از مؤلفههایی هم چون نگرش سیستمی و استقراء است که با بهره گیری از آنها، نظریه «سنتهای تاریخی» در «قرآن» را تعلیل و تحکیم بخشیده است. نظریه سنتهای تاریخی شهید صدر با تکیه بر مبانی و اصول و قواعد تفسیری پذیرفته شده از نظر وی، قابل تبیین و ارزیابی است.
https://quran.journals.pnu.ac.ir/article_781_65c492a97bf03bfdad856832c93362ec.pdf
2013-09-23
27
44
روش تفسیری
شهید صدر
نظریه قرآنی
سنتهای تاریخ
محسن
قاسم پور
ghasempour@kashanu.ac.ir
1
عضو هیات علمی دانشگاه کاشان
AUTHOR
مریم
نظربیگی
mbeygi@gmail.com
2
کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مبانی و روش تفسیری حرالّی اندلسی
حرالّی اندلسی از مفسران صوفی مالکی در قرن ششم هجری و تفسیر او مفتاح الباب المقفل لفهم القرآن المنزّل از با ارزشترین تفاسیر غرب جهان اسلام است که ضمن تأثیرپذیری از برخی از تفاسیر اهل بیت بر تفاسیر بعد خود تأثیر آشکاری داشته است. محتوای مهم آن، ضرورت تحقیق و معرفی این اثر ارزشمند را به طور تخصصی و روشمندانه، ضروری میسازد. در تحقیق پیش رو، پس از معرفی اجمالی مؤلف، گزارشی از تراث تفسیری او به منظور شناخت روش، گرایش و مبانی حرالّی ارائه شده . در این مقاله کوشش میشود تا به روش توصیفی ـ تحلیلی، ضمن تبیین جایگاه و اهمیت تفسیر باقی مانده از حرالّی، روش، گرایش و برخی مبانی وی، در کتاب مفتاح الباب المقفل بیان شود و به نظر میرسد که حرالّی نخست روش قرآن به قرآن را با استناد به روایات نبوی و کلام صحابه و تابعین، مورد توجه قرار داده و از نظر گرایش در نوع تفاسیر تربیتی و واعظانه است. در مبانی تفسیر، حرالّی معتقد است که دانش تفسیر در اختیار حضرت علی و اهل بیت علیهم السلام است و فهم واقعی آیات، نیازمند مراتب نفسانی و موهبت الهی است.
https://quran.journals.pnu.ac.ir/article_783_dd931b939470569d723513bcf15c1297.pdf
2013-09-23
45
54
مفتاح الباب المقفّل
حرالّی
روش شناسی تفسیر
مفسران اندلس
تصوف حرالّی
سید رضا
مؤدّب
reza@moaddab.ir
1
استاد گروه قرآن و حدیث، دانشگاه قم
AUTHOR
روح الله
محمد علی نژاد عمران
r_alinejad_omran@yahoo.com
2
دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه قم
AUTHOR
مریم سادات
مؤدّب
maryams.moadab@yahoo.com
3
دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه قم
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
کشتی نوح در قرآن، تورات و روایات اسلامی و یهودی
نوح علیهالسلام در اسلام به عنوان یکی از پیامبران اولوالعزم و در یهودیت و مسیحیت به عنوان یکی از چهرههای مهم تورات از برجستهترین افراد به شمار میرود. داستان توفان و سیل جهانگیر نه تنها در میان مردم سامی، بلکه در میان مردم سایر نقاط جهان نیز با تفاوتهایی نقل شده است. این مقاله به بررسی تطبیقی در مورد یکی از عناصر اصلی این داستان یعنی کشتی نوح میپردازد، و گزارشهای متون مقدس دو دین اسلام و یهودیت را در مورد این کشتی از جهات مختلفی مقایسه میکند. مسائل گوناگونی مانند وحی به نوح در مورد ساختن کشتی، کاشتن درخت برای تأمین چوب آن، ساختمان آن، مدت زمان ساختن آن، مسخره شدن نوح در موقع ساختن آن و نگرش تمثیلی به آن در این مقاله مورد بحث قرار میگیرند.
https://quran.journals.pnu.ac.ir/article_784_ba0c6c7397de7bcf65488e3d590d6486.pdf
2013-09-23
55
70
کشتی نوح
قرآن
تورات
یهودیت
روایات
نگرش تمثیلی
سید عبدالمجید
حسینی زاده
majidhoseinizadeh@yahoo.com
1
عضو هیات علمی- استادیار دانشگاه پیام نور
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
جایگاه مفردات راغب در واژهپژوهی علامه طباطبایی در المیزان فی تفسیر القرآن
یکی از مهمترین مباحث در تفسیر قرآن کریم، مبحث واژهپژوهی است. از آنجا که یکی از برجستهترین تفاسیر امروزی تفسیر شریف المیزان است و در مباحث واژه پژوهی این تفسیر، به صورت قابل توجهی از مفردات راغب بهره برده است، در این نوشتار به بررسی میزان و نحوه استفاده علامه طباطبایی(ره) از کتاب مفردات راغب در مباحث واژهپژوهی و بیان برخی از ابتکارات علامه طباطبایی(ره) در برخورد با مفردات راغب خواهیم پرداخت. مقاله پیش رو به شیوه کتابخانهای ضمن بررسی میزان استفاده المیزان از مفردات راغب، به بررسی تعدادی از این موارد پرداخته و پس از آن گونههای استفاده المیزان از مفردات راغب و برخی از ابتکارات لغوی علامه را در چند عنوان، دستهبندی نموده است. نقد نظرات دیگر مفسران، تکمیل نظر راغب، ترجیح نظر راغب بر دیگر لغویون، بهرهگیری از سیاق در تأیید نظر راغب، رفع مشکل تفسیری بر اساس نظر راغب و ... از این گونه موارد میباشند.
https://quran.journals.pnu.ac.ir/article_785_40f130c1500ded7bdfeab0486250abd2.pdf
2013-09-23
71
84
واژه پژوهی
المیزان
علامه طباطبایی
مفردات راغب اصفهانی
محمدتقی
دیاری بیدگلی
mtdiari@yahoo.com
1
عضو هیات علمی و دانشیار دانشگاه قم
AUTHOR
ابوالفضل
کاظمی
abulfazl.kazemi@gmail.com
2
کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
فطری بودن زبان قرآن
قرآن کریم بر اصل «فطرت» تأکیدات مکرری کرده، اساس دعوت خود را بر آن قرار داده و این مفهوم را اساس رویآوری انسان به «دین» خوانده است. از نگاه قرآن، فطرت، عبارت از شیوه ساختاری توحیدی است که جهان هستی و از جمله انسان طبق آن پدید آمدهاند و قرآن از همین منطق و خاستگاه عموم انسانها را فارغ از نژاد و زبان به صراط مستقیم دعوت میکند. مقاله دارای سه بخش اصلی است: «چیستی فطرت و شمول گستره آن که به ساختار تمام جهان مرتبط است»، «فطری بودن زبان به معنای عام» و «فطری بودن زبان قرآن به معنای خاص». این مقولهها که از منشأ واحدی برآمدهاند، بر هم منطبقاند و راز رسالت جهانی قرآن و نفوذ آن همین موضوع بوده و میباشد. در زمان حاضر هم این موضوع، سرمایهای است که امت اسلامی که در خطاب و گفتمان امروز خود با دنیای معاصر باید بر آن تکیه کند.
https://quran.journals.pnu.ac.ir/article_786_0d7d70c75247dc5df987f2ca2712606a.pdf
2013-09-23
85
100
زبان قرآن
فطرت انسانی
جهان آفرینش
توحید
ابوالفضل
خوش منش
khoshmanesh@ut.ac.ir
1
عضو هیات علمی و استادیار دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تفسیر آیه امانت در انسانشناسی حکمت صدرایی
در این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی به تفسیر آیه امانت و بازتاب آن در حکمت متعالیه پرداخته میشود. در این آیه از عرضه امانت الهی بر آسمانها، زمین و کوهها سخن میرود و این که به جز انسان ظلوم و جهول هیچ موجودی آن را نپذیرفتهاست. ملاصدرا این امانت را اشاره به وجود خاص آدمی و قابلیت او برای سیر در مراتب گوناگون هستی میداند. در این زمینه او از تعبیرات فناء و بقاء، روح الهی، نور الهی و قلب ملکوتی برای اشاره به همین قابلیت وجودی و سیّالیّت وجودی استفاده مینماید. از دیدگاه او امانت الهی همان مقام خلافت الهی و نمایندگی اسماء و تجلی صفات خداوندی است که در انسان کامل محقق میگردد. انبیای الهی و امامان مصادیق انسان کامل هستند و از همین روی از آنان به عنوان امین خداوند در زمین یاد شده و از امانت الهی نیز به ولایت تعبیر شدهاست. بر اساس این تفسیر ظلوم و جهول بودن آدمی اشاره به ویژگیهای خاص وجود آدمی است که از توان لازم او برای انتقال و جا به جایی در مراتب واقعیت حکایت میکند.
https://quran.journals.pnu.ac.ir/article_787_f5aa2ddff803986a69da66dd7bdc1dcb.pdf
2013-09-23
101
116
تفسیر فلسفی
آیه امانت
انسانشناسی
حکمت صدرایی
مهدی
زمانی
zamani108@gmail.com
1
عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور
AUTHOR