زبان قرآن
پرویز آزادی
چکیده
سوره مبارکه کهف به دلیل محتوای خاص همواره مورد توجه محققان بوده است. یکی از روش‌های تحلیل ساختار و محتوای این سوره، دانش روایت‌شناسی است. با بهره‌گیری از این دانش، ساختار تمامی روایت‌های سوره به صورت جداگانه مورد بررسی قرار گرفت و عنصر مشترک تمامی مراحل روایت‌ها (دانایی) استخراج شد. قابل توجه اینکه در همگی روایت‌های این سوره و در ...
بیشتر
سوره مبارکه کهف به دلیل محتوای خاص همواره مورد توجه محققان بوده است. یکی از روش‌های تحلیل ساختار و محتوای این سوره، دانش روایت‌شناسی است. با بهره‌گیری از این دانش، ساختار تمامی روایت‌های سوره به صورت جداگانه مورد بررسی قرار گرفت و عنصر مشترک تمامی مراحل روایت‌ها (دانایی) استخراج شد. قابل توجه اینکه در همگی روایت‌های این سوره و در مراحل چهارگانه هر روایت (مقدمه چینی، شروع بحران، اوج بحران، خروج از بحران) مولفه دانایی حداقل یک و حداکثر چهار بار تکرار شده است؛ یعنی روایتی در این سوره نیست که در آن پیرامون نقش و ارزش دانایی سخنی گفته نباشد. در برخی روایت‌ها آگاهی عامل ایجاد بحران و در برخی دانایی عامل خروج از بحران است. توجه به مولفه دانایی در تمامی روایت‌ها نشانگر این است دانایی میتواند هم خود عامل بحران و هم فروکاهنده بحران باشد. تبیین روایت‌شناختی از روایت‌های سوره کهف نشانگر پیوستاری مفهومی سوره، از ابتدا تا انتها، بر اساس مولفه دانایی است.
زبان قرآن
بهرعلی رضایی؛ عباس اقبالی؛ روح‌الله صیادی‌نژاد
چکیده
بافت را می‌توان مطمئن‌ترین و مهم‌ترین ابزار مفسّر برای ورود به تحلیل متون به‌ویژه سوره‌های قرآن دانست. تعابیری چون: زمینه، بافت، بافت موقعیتی و بافتار و اصطلاحاتی چون مقام، شأن نزول و اسباب نزول در سنت تفسیر قرآن مواردی هستند که در ذیل معنایی سیاق یا بافت قرار می‌گیرند. «جرجانی» (471ق) از جمله افرادی است که بیش از هزار سال پیش، ...
بیشتر
بافت را می‌توان مطمئن‌ترین و مهم‌ترین ابزار مفسّر برای ورود به تحلیل متون به‌ویژه سوره‌های قرآن دانست. تعابیری چون: زمینه، بافت، بافت موقعیتی و بافتار و اصطلاحاتی چون مقام، شأن نزول و اسباب نزول در سنت تفسیر قرآن مواردی هستند که در ذیل معنایی سیاق یا بافت قرار می‌گیرند. «جرجانی» (471ق) از جمله افرادی است که بیش از هزار سال پیش، نظریاتی در عرصه بافت شناسی متن ارائه داد؛ که دانشمندان غربی متاخر از او بدان دست یافتند و در زبان شناسی همان نظریات را به مثابه نظریه علمی جدید ارائه دادند. این مقاله می‌کوشد تا با شیوه توصیفی – تحلیلی به معرفی برخی از نظریات جرجانی در باره مقوله بافت بپردازد و با تطبیق آن با سوره مبارکه کهف به راستی آزمایی نظریات وی بپردازد. از رهآورده های این پژوهش آن است که در سوره کهف به کارگیری الفاظ و ارتباطات معنایی آن با سایر اجزاء جمله، ترکیب-های نحوی و دلالی، تقدیم و تاخیر و همچنین حذف از جمله موارد بافت ساز این سوره‌اند، بافت هایی که با موقعیت‌های اجتماعی و رخدادهای تاریخی و ویژگی‌های روحی و روانی شخصیتهای سوره کهف همسو هستند و با اهداف اصلی این سوره یعنی طرح گفتمان توحید و معاد همردیف شده‌اند. همچنین «اقتضای حال و مقام » -که در نظریه بافت شناسی معاصر به بافت موقعیت متن اشتهار دارد- با مقوله وصل و فصل مورد نظر جرجانی همسان است.
