با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن علمی قرآن و عهدین ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه معارف دانشگاه کاشان

10.30473/quran.2025.67250.3241

چکیده

یکی از مباحث کلامی موجود درقرآن کریم که از دیربـاز توجه مفسران شـیعه و اهـل سنت را به خود معطوف داشته است، آیات خطاب های عتاب آمیز و نکوهش‌گونه خداوند به پیامبر اکرم(ص) است. از جمله آن‌ها، آیۀ 128 سوره آل عمران است (لَیْسَ لَکَ مِنَ الْأَمْرِ شَیْ‏ءٌ ). مفسران در شرح و تفسیر این آیه، نظر واحدی ارائه نکرده و هر یک به گونه ‏ای متفاوت تفسیر نموده ‏اند.گاه مخاطب مورد نکوهش را پیامبر (ص) دانسته و در تفسیر این آیه سکوت اختیار کرده ‏اند و گاه نیز با حمل بر ترک اولی به توجیه معنای آن پرداخته‏اند و گاه مخاطب این آیه را نه شخص پیامبر بلکه عموم مردم دانسته اند. اهتمام اصلی مفسران در توجیه و تحلیل این گونه خطاب نکوهش بار، حل تعارضی است که به گمان بعضی، با عصمت پیامبر(ص) ایشان دارد. پژوهش حاضر می کوشد با روش کتابخانه ای و رویکرد توصیفیـی- تحلیلی، نظرات مفسران را واکاوی نماید و با توجه به قرائن و شواهد، حصر موجود درآیۀ یاد را به گونه‌ای تبیین نماید که هم ظاهر آیات و معانی لفظی آن‌ها لحاظ شود و هم مسئله عصمت پیامبر اسلام(ص)، مورد خدشه قرار نگیرد و نیز حکمت انعکاس این عتاب در قرآن کریم ، روشن گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات