با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن علمی قرآن و عهدین ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه زبانشناسی دانشگاه پیام نور

2 کارشناس ارشد زبان شناسی

چکیده

این مقاله در صدد ارائه برخی آرا و نظرات ابن جزری نویسنده کتاب النشرفی القراءات العشر در زمینه مباحثی از تجوید و بررسی آنها از دیدگاه آواشناسی جدید می باشد. یافته ها نشان می دهد که ابن جزری از اندام های گفتار ، تنها از حفره حلق و دیگر اندام های گویایی بالای این حفره نام برده است وبه نقش اندام های تنفسی و واک ساز در تولید آواها اشاره نکرده است . در کتاب النشر همخوان ها دقیق تر و مفصل تر از واکه ها توصیف شده اند . از نظر توصیف جایگاه ها و شیوه های تولید همخوان ها تشابهات زیادی میان توصیفات ابن جزری و آواشناسی جدید وجود دارد .ابن جزری مانند برخی دیگر از پیشینیان به تمایز بین آواهای واکدار و بی واک پی برده است . در کتاب النشر به واحد زبرزنجیری درنگ توجه گردیده و این پدیده با اصطلاحات سکت و وقف مطرح گردیده است ، همچنین به فرایندهای آوایی با اصطلاحات گوناگونی اشاره شده است . ابن جزری توصیفی از واکه های کوتاه ارائه نکرده است . توصیف وی از واکه های بلند و مرکب ، توصیفی اجمالی و کوتاه می باشد .

کلیدواژه‌ها

ابن جزری، محمد (1376). درآمدی بر علم تجوید، تحقیق علی حسین البواب، ترجمه ابوالفضل علامی و صفر سفیدرو، قم: موسسه فرهنگی انتشارات حضور
انیس، ابراهیم (1374). آواشناسی زبان عربی، ترجمه ابوالفضل علامی و صفر سفیدرو، تهران: انتشارات اسوه.
باطنی، محمدرضا (بی‌تا). نگاهی تازه به دستور زبان، تهران، انتشارات آگاه.
ثمره، یدالله (1378). آواشناسی زبان فارسی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
حق‌شناس، علی محمد (1371). آواشناسی، تهران: انتشارات آگاه.
خولی، محمد (1987). الاصوات اللغویة، ریاض: مکتبة الخریجی.
دیهیم، گیتی (1371). درآمدی بر آواشناسی عمومی، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
روبینز، آر. اچ. (1378). تاریخ مختصر زبان شناسی، ترجمه‌ علی محمد حق‌شناسی، تهران: نشر مرکز.
زندی، بهمن (1389). درآمدی بر آواشناسی زبان عربی و تجوید قرآن، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
عبدالتواب، رمضان (1367). مباحثی در فقه اللغة و زبان‌شناسی عربی، ترجمه حمیدرضا شیخی، مشهد: معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی.
قدوری الحمد، غانم (1376). رسم الخط مصحف،
ترجمه یعقوب جعفری، تهران: انتشارات اسوه.محمد بشر، کمال (1980). علم اللغة العام، الاصوات، قاهره: دارالمعارف.
مختار عمر، احمد (1396). دراسته الصوت اللغوی، قاهره: عالم الکتب.
مشکوة الدینی، مهدی (1374). ساخت آوایی زبان، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی.
معرفت، محمدهادی (1375). تاریخ قرآن، تهران: انتشارات سمت.
یارمحمدی، لطف‌الله (1373). درآمدی به آواشناسی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
 Cristal, D. (1992) A Dictionary of Linguistics and phonetics. 3rded. Blackwell.
Ladefged, P. (2006) A course in phonetics. 5thed. Thomson Wadsworth.
Cristal, D. (1992) An Encyclopedic Dictionary of Language and Linguistics. Blackwell.
Bauman-Waengler, J. (2009) Introduction to Phonetics and Phonology. Pearson Education , Inc.