با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن علمی قرآن و عهدین ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه پیام نور

2 دانشجوی دکتری رشته فلسفه دین دانشگاه پیام نور

چکیده

توجه به زبان دین در فلسفه دین به دلیل چگونگی مسأله معنا درباره فهم گزاره‌های دینی و تحلیل اعتقادات مبتنی بر این گزاره‌هاست. آنچه در این میان مهم است و در حل بسیاری از مسائل می‌تواند مورد بهره قرار گیرد، مسأله ارتباط میان لفظ و معنا، دلالت آنها و نیز معنای واژگانی است که در متون دینی به کار رفته است، به طوری که امروزه زبان‌شناسان معاصر در سمانتیک یا علم دلالت الفاظ، بحث مستقلی را برای واژگان اختصاص داده‌اند. با عنایت به این مهم و نیز واژه‌شناسی‌ای که در متون دینی و زبان دین به ویژه کلام وحی مطلق؛ قرآن، به کار رفته و با توجه به اعجاز بیانی قرآن که مربوط به ساختار لفظی آن است و بسیار در فهم گزاره‌های آن  مؤثر است؛ نوشتار زیر در پی تبیین و بررسی مبنای ساختار‌شناسی الفاظ با توجه به مبنای خاص قرآن در بیان معنا و مفهوم این گزاره‌ها و کیفیت دلالت آنها از طریق دلالت لفظ بر روح معنا است.

کلیدواژه‌ها

قرآن کریم.
اردبیلی، سید عبدالغنی (1385). تقریرات فلسفه امام خمینی، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
پترسون، مایکل (1376). عقل و اعتقاد دینی. ترجمه احمد نراقی و همکار، تهران: طرح نو.
جوادی آملی، عبدالله (1385). تفسیر موضوعی قرآن،  قم: مرکز نشر اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1379). تفسیر تسنیم، قم: مرکز نشر اسراء.
خمینی، روح الله (1372). مصباح الهدایة الی الخلافة و الولایة. ترجمه سید احمد فهری، تهران: مؤسسه نشر آثار امام خمینی.
سعیدی روشن، محمد باقر (1384). «تحلیل زبان قرآن و روش‌شناسى فهم آن»، دو هفته‌نامه گلستان قرآن، شماره   207.
صالح، صبحی (1379ش). مباحثی در علوم قرآن، ترجمه محمد علی لسانی فشارکی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1354ش). المبدأ و المعاد، تهران: انجمن فلسفه ایران.
صدرالدین شیرازی (1355ش). مفاتیح الغیب، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
طباطبایى، سید محمدحسین (1417ق). المیزان فى تفسیر القرآن، قم: انتشارات جامعه‏ مدرسین.
عبادی، حسن (1388). اصالت و تجدد در حروف معانی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
علی‌زمانی، امیر عباس (1375). زبان دین، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
فنایی، ابولقاسم (1375). مجازهای تحویل‌ناپذیر در الهیات. معرفت، شماره 19‏.
فیض کاشانی، ملا محسن (1415ق). تفسیر الصافی، تحقیق حسین اعلمى، تهران: انتشارات الصدر.
کلینی، محمد بن یعقوب (1413ق). اصول کافی، بیروت: دار الاضواء.
کمیجانی، داوود (1384). پژوهشی در کتب مقدس، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مجلسی، محمدباقر (1413ق). بحار الانوار،
بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
مصطفوی تبریزی، حسن (1374ش). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مصطفوی تبریزی، حسن (1380). تفسیر روشن. تهران: مرکز نشر کتاب.
مهدوی نژاد، محمد حسین (1390). دین و دانش. تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
موسوی خویی، ابوالقاسم (1422ق). مصباح الاصول، قم: مکتبه الداوری.
نائینی، محمد حسین (1409ق). فوائد الاصول. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
هیک، جان (1372). فلسفه دین. ترجمه بهرام راد. تهران: انتشارات بین‌المللی الهدی.