با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن علمی قرآن و عهدین ایران
تفسیر
تأثیر پدیده اشتقاق اکبر بر سیر برداشت‌های تفسیری دو ماده دحو و طحو

محمود کریمی؛ خدیجه مسرور

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 بهمن 1403

https://doi.org/10.30473/quran.2025.73056.3417

چکیده
  پدیده اشتقاق اکبر به‌عنوان یک ابزار زبانی مهم در فهم عمیق‌تر معانی قرآن، نقش بسزایی در تحول برداشت‌های تفسیری ایفا کرده است. واکاوی متون تفسیری نشان می‌دهد، تفسیر دو واژه دحو و طحو با چالش‌های فراوانی در زمینه تبیین خلقت زمین روبه‌رو است، برخی مفسران تلاش نموده‌اند تا به کمک پدیده اشتقاق اکبر به درک بهتری از آیات مرتبط با خلقت ...  بیشتر

زبان قرآن
چالش های برون متنی کشف گونه ی زبان قرآن در حوزه ی هرمنوتیک

کمال الدین صالحیان راد؛ عبدالهادی فقهی زاده؛ محمد هادی امین ناجی؛ محمود کریمی؛ ناصر محمدی

دوره 11، شماره 2 ، فروردین 1402، ، صفحه 81-95

https://doi.org/10.30473/quran.2022.43143.2417

چکیده
  فهم حقیقت زبان قرآن، نیازمند اندیشه‌ورزی تام، در چالش‌گاه‌های «درون متنی» و «برون متنی» این کتاب است. این نوشتار، با ورود به عرصه‌ی «هرمنوتیک»، ضمن بررسی اجمالی این علم، جدّی‌ترین شبهات و چالش‌های «هرمنوتیک متن»(به طور خاص: هرمنوتیک فلسفی) را، مورد نقد و ارزیابی علمی و عقلی قرار داده و تلاش نموده است تا با ...  بیشتر

نسبت‌سنجی و نحوه کاربست عقل و نقل در تفسیر قرآن در دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی

حسن اخباری؛ محمود کریمی

دوره 11، شماره 1 ، دی 1401، ، صفحه 85-102

https://doi.org/10.30473/quran.2023.61126.3033

چکیده
  از نتایج همتایی عقل و نقل در دیدگاه آیت‌الله جوادی آن است که این دو منبع معرفتی علاوه بر حوزه اختصاصی، دارای حوزه اشتراکی هستند که در فرآیند فهم، تدبر و تفسیر قرآن کریم گاهی متعاضد و گاهی متعارض عمل می‌کنند. با توجه به حجیت هر دو منبع در دین اسلام، تعارض قطعی این دو محال بوده و آنچه تحت این عنوان رخ داده و قابل حل خواهد بود، تعارض بدئی ...  بیشتر

مفهوم‌شناسی جهاد کبیر در قرآن کریم و تبیین عرصه‌های آن

محمود کریمی؛ محمدرضا بخشی

دوره 8، شماره 2 ، فروردین 1399، ، صفحه 187-206

https://doi.org/10.30473/quran.2020.7035

چکیده
  جهاد کبیر تنها ترکیب وصفی در حوزه جهاد، در آیات قرآن کریم است. از آنجایی که در آیات قرآن و نیز سنت اهل‌بیت، جنبه نظامی در موضوع جهاد پررنگ و برجسته است، شایسته است موضوع «جهاد کبیر» مورد بررسی قرار گیرد تا روشن شود آیا جهاد کبیر نیز در حوزه نظامی است یا به عرصه‌های دیگری مربوط می‌شود. مفسران و فقها نوعاً در مورد جهاد به معنای جنگ ...  بیشتر

بازیابی ابعاد تفسیر کلامی آیه‏ «إِنِّى‏ جاعِلٌ‏‏ِ فِى‏الْأرْضِ خَلِیفَةً»

محمود کریمی؛ محمد حسن رستمی؛ محسن دیمه کار گراب

دوره 1، شماره 1 ، مهر 1391، ، صفحه 23-40

چکیده
  هر چند به نظر می‌رسد آیه «إِنِّى ‏جاعِلٌ ‏‏ِفِى‏ الْأرْضِ ‏ِخَلِیفَةً» در سورة بقره تنها طلیعه و مقدمه داستان‏ خلقت‏‏‏‏‏‏‏‏ِ حضرت‏‏‏ ‏آدمعلیه‌السلام است، لکن این آیه مشتمل بر نکات ‏‏‏‏‏‏‏‏تفسیری ـ ‏کلامى ‏ارزشمندی است که برخی از آنها از دیرباز به اجمال و پراکنده در آثار علمى ...  بیشتر