تقی رفیع؛ مهدی ایزدی؛ عبدالهادی فقهی زاده؛ محمود ویسی
چکیده
امام صادق(ع) به عنوان یکی از شخصیتهای برجسته اهلبیتِ رسولالله(ص) علاوه بر جایگاه مذهبیِ ویژه در میان شیعیان، مورد توجّه اهلتسنّن نیز میباشد. اهلسنّت که در منابع خویش از امام صادق(ع) بیشتر با نام "جعفربنمحمد" یاد میکنند، در منابع رواییِ خود، بهویژه تفاسیرشان، تعداد مُعتنابهی از روایات تفسیری امام صادق(ع) را نقل کردهاَند. ...
بیشتر
امام صادق(ع) به عنوان یکی از شخصیتهای برجسته اهلبیتِ رسولالله(ص) علاوه بر جایگاه مذهبیِ ویژه در میان شیعیان، مورد توجّه اهلتسنّن نیز میباشد. اهلسنّت که در منابع خویش از امام صادق(ع) بیشتر با نام "جعفربنمحمد" یاد میکنند، در منابع رواییِ خود، بهویژه تفاسیرشان، تعداد مُعتنابهی از روایات تفسیری امام صادق(ع) را نقل کردهاَند. بیشترِ این احادیث، بدون ذکر سند و بهطور مستقیم از آنحضرت نقل شده است که نشان از باور اندیشمندان اهلسنّت به مقام والای امام صادق(ع) در عرصه تفسیر قرآن دارد. این مسأله، وقتی روشنتر میشود که بدانیم در 79 سوره از 114 سوره قرآن، و جمعاً ذیل 341 آیه قرآن، در منابع روایی و تفسیریِ اهلتسنّن روایاتی از امام صادق(ع) دیده میشود. در این مقاله، پس از استخراج و دستهبندی احادیث مورد نظر به روش توصیفی- تحلیلی و گردآوریِ کتابخانهای، روشن میشود که دستِکم در پنج حوزه: 1- بیان معانی تنزیلی شامل: ایضاح لفظی (واژهشناسی) و ایضاح مفهومی (نکات تفسیری: تبیین مجمل، تخصیص عام، تقیید اطلاق، توضیح مفاهیم شرعی، تفصیل احکام قرآن، بیان ناسخ و منسوخ و ...)؛ 2- بیان معانی تأویلی شامل: بیان مصادیق (جری و تطبیق) و بیان لایههای معنایی (بطن آیه)؛ 3- بیان فضای نزول شامل: سبب نزول و شأن نزول؛ 4- استناد به آیات قرآن؛ و 5- بیان قرائات قرآنی از آن امام(ع) در کتب مذکور بیاناتی موجود است. بررسی سندی این احادیث از عهده این نوشتار خارج است و مجالی دیگر میطلبد.