تفسیر
حسن اصغرپور؛ نجیبه قدیانی
چکیده
دانش مفردات، با هدف خدمت به فهم واژگان و عباراتِ دشواریاب قرآنی بنیان نهاده شد. پیشینۀ بنیان‌گذاریِ این دانش، به سدۀ دوم هجری بازمی‌گردد. نخستین آثار تفسیری نگاشته‌شده در جهان اسلام، به‌واقع کتابهایی در جهت تفسیر و تبیین مفرداتِ دشوار قرآنی بوده‌اند که در قالب غریب القرآن‌ها، معانی القرآن‌ها و مجاز القرآن، پا به عرصۀ نشر نهادند. ...
بیشتر
دانش مفردات، با هدف خدمت به فهم واژگان و عباراتِ دشواریاب قرآنی بنیان نهاده شد. پیشینۀ بنیان‌گذاریِ این دانش، به سدۀ دوم هجری بازمی‌گردد. نخستین آثار تفسیری نگاشته‌شده در جهان اسلام، به‌واقع کتابهایی در جهت تفسیر و تبیین مفرداتِ دشوار قرآنی بوده‌اند که در قالب غریب القرآن‌ها، معانی القرآن‌ها و مجاز القرآن، پا به عرصۀ نشر نهادند. دانش مفردات خود از زیرشاخه‌هایی تشکیل شده است؛ «وجوه القرآن» یکی از کهن‌ترین و مهم‌ترین شاخه‌های دانش مفردات به‌شمار می‌رود. «وجوه قرآنی» به معانی مختلف واژگان یا عباراتی از قرآن اطلاق می‌گردد که در سیاق‌های مختلف قرآن معانی مختلفی دارند. بی‌شک بدون توجّه بدین مهم، دست‌یابی به فهم درست واژگان و عبارات قرآنی فراهم نخواهد بود. نگاهی به میراث روایِ اهل بیت (ع) نشان می‌دهد که حجم گسترده‌ای از «وجوه قرآنی» در دو سطح مفردات (420 واژه) و عبارات (60 عبارت) تبیین و تفسیر گشته است. نظر به جایگاهِ الهیِ خاندان وحی، و پیشوایی ایشان در عرصۀ سخن‌دانی، بهره‌گیری از نظرات صائب این پیشوایان، نقش مؤثری در مقابله با کژفهمی‌ها در فهم واژگان قرآن و تأویلات ناروا از عبارات قرآنی دارد. در گذار تاریخ اسلام، عالمان بسیاری در این موضوع، آثاری نگاشته‌اند، امّا با وجود تنوّع و تعدّد آثار موجود در این زمینه، در هیچ‌‌یک از آنها دیدگاه‌های خاندانِ وحی که نقش مهمی در دست‌یابی به فهم صحیح از قرآن دارند، انعکاس نیافته است. ...
محمود افروز
چکیده
ترجمۀ نام اشخاص در متون ادبی-دینی جزو عناصر چالش‌برانگیز ترجمه است. هدف از انجام تحقیق حاضر بررسی و تحلیل راهبردهای ترجمۀ نام شخصیّت‌های قرآنی بر پایۀ الگوی گریما (2018) بوده است. روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی است. پیکرۀ پژوهش شامل پنج ترجمۀ فارسی به قلم آیت الله مکارم شیرازی، الهی قمشه‌ای، فولادوند، خرمشاهی و انصاریان و پنج ترجمۀ انگلیسی ...
بیشتر
ترجمۀ نام اشخاص در متون ادبی-دینی جزو عناصر چالش‌برانگیز ترجمه است. هدف از انجام تحقیق حاضر بررسی و تحلیل راهبردهای ترجمۀ نام شخصیّت‌های قرآنی بر پایۀ الگوی گریما (2018) بوده است. روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی است. پیکرۀ پژوهش شامل پنج ترجمۀ فارسی به قلم آیت الله مکارم شیرازی، الهی قمشه‌ای، فولادوند، خرمشاهی و انصاریان و پنج ترجمۀ انگلیسی به قلم قریب، سرور، رادول، سیل و ایتانی بود. در گام نخست، شخص‌نام‌ها در قرآن مجید مشخّص شدند و سپس معادل آنها از پیکرۀ فارسی و انگلیسی مستخرج گردید. نهایتاً، راهبردها طبق چارچوبِ ارتقاء یافته تعیین شد. طبق یافته‌های پژوهش حاضر، راهبردهای «انتقال»، «نویسه‌گردانی»، «ترکیب» و «تبدیل» در ترجمۀ اسامی شخصیّت‌های قرآنی به کار رفته، در حالی که راهبرد «حذف» حتی یکبار نیز کاربردی نداشته است. همچنین، کاربست مستقلّ راهبرد «برگردان» نیز رصد نشد. در حقیقت، الحاق راهبردهای «نویسه‌گردانی» و «ترکیب» به منظور تکمیل و ارتقاء الگوی گریما کاملاً ضروری است. یافته‌ها همچنین حاکی از آن است که راهبرد «انتقال» با 96 درصد و راهبرد «تبدیل» با 71 درصد، به ترتیب پربسامدترین راهکار اتّخاذ شده توسط مترجمان فارسی و انگلیسی بوده است. علاوه بر این، مشخّص گردید که 100 درصد راهبردهای مترجمان فارسی به زبان و فرهنگ مبدأ و 79 درصد راهبردهای مترجمان انگلیسی به زبان و فرهنگ مقصد گرایش داشته است.
