نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجو
2 عضو هیات علمی دانشگاه کاشان
3 هیات علمی دانشگاه کاشان
4 هیئت علمی دانشگاه کاشان
چکیده
ابوحامد محمد غزالی، عارف مسلمان، شخصیتی است که آراء او در حوزه اخلاق و انسان‌شناسی، شناخته شده است. بررسی چیستی، مصادیق و کارکردهای سعادت انسان، همواره مورد اهتمام غزالی بوده است. غزالی در بحث سعادت، دارای نظریه است و شناخت نظریه او درگرو توجه به چند مؤلفه است. نخست آنکه دانش حقیقی باید از حیث نظری و از جنبه عملی به نجات و سعادت حقیقی و اخروی او بیانجامد. رابطه‌ی شناخت نفس و معرفت حق و شناخت دنیا و آخرت با سعادت حقیقی مؤلفه دیگر است. ارکان مسلمانی، که به نحوی به شریعت اسلام مربوط است و پای عمل به احکام شرعی به میان می‌آید، مؤلفه دیگری است که بستر ساز سعادت اخروی است، آراستگی به فضائل انسانی، مؤلفه واپسین در نظریه سعادت غزالی است. این همه را غزالی از آموزه‌های قرآنی، الهام گرفته است. جستار پیش رو، این اخذ و اقتباس قرآنی توسط غزالی را به روش توصیفی ـ تحلیلی بررسی کرده است.
کلیدواژه‌ها
- قرآن کریم
- ابراهیمی دینانی؛ غلامحسین، 1366، شعاع اندیشه و شهود در فلسفه سهروردی، تهران، حکمت
- ابن بابویه، محمد بن علی، 1362، الخصال، قم جامعة المدرسین
- ابن سیده، علی بن اسماعیل، 1421، المحکم و المحیط الاعظم، بیروت، دارالکتب العلمیة
- ابن عربی، محیی الدین، بیتا، الفتوحات المکیة، بیروت، دار الصار
- ابن فارس، احمد بن فارس، 1404ق، معجم مقائیس اللغة، مصحح: عبدالسلام، هارون، قم، مکتبة الاعلام الاسلامی
- ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، 1419، تفسیرالقرآن العظیم، بیروت، دارالکتب العلمیة، منشورات محمدعلی بیضون
- ابن منظور، محمد بن مکرم،1414ق، لسان العرب، مصحح: میردامادی، جمال‌الدین، بیروت، دارالفکر للطباعة النشر و التوزیع - دار صار
- ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، 1408، روض‌الجنان و روح‌الجنان فی تفسیرالقرآن، مشهد، آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهش‌های اسلامی
- آلوسی، محمود بن عبدالله، 1415ق، روح المعانی فی تفسیرالقرآن العظیم و السبع المثانی، بیروت، دارالکتب العلمیة
- حجازی، محمد محمود، 1413، التفسیر الواضح، بیروت، دارالجلیل
- رازی، فخرالدین محمد بن عمر، 1420، مفاتیح‌الغیب، بیروت، دار احیاءالتراث العربی
- راغب اصفهانی، حسین بن محمد، 1412، مفردات الفاظ القرآن، بیروت، دارالقلم - الدارالشامیه
- زحیلی، و هبه، 1411، التفسیر المنیر فی العقیدة و الشریعة، دمشق، دارالفکر
- زمخشری، محمود بن عمر، 1407ق، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل، بیروت، دارالکتاب العربی
- شوکانی، محمد، 1414، فتح القدیر، دمشق، دار ابن کثیر
- صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، 1383،شرح اصول الکافی، مصحح: خواجوی، محمد، تهران، وزارت فرهنگ و آموزش عالی
- طالقانی، محمود، 1362، پرتوی از قرآن، تهران، شرکت سهامی انتشار
- طباطبایی، محمدحسین،1390، المیزان فی تفسیرالقرآن، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات
- طبرسی، فضل بن حسن، 1412، مکارم‌الاخلاق، قم، الشریف الرضی
- طبرسی، فضل بن حسن، 1372، مجمع‌البیان فی تفسیرالقرآن، تهران، ناصرخسرو
- طبری، محمد بن جریر، 1412، جامع‌البیان فی تفسیرالقرآن، بیروت، دارالمعرفة
- طوسی، محمد بن حسن، بیتا، التبیان فی تفسیرالقرآن، بیروت، دار احیاءالتراث العربی
- غزالی، محمد بن محمد، 1386،ترجمه احیاء علوم الدین، به کوشش حسین خدیوجم، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی
- غزالی، محمد بن محمد، 1416 مجموعه رسائل الامام الغزالی، بیروت، دارالفکر
- غزالی، محمد بن محمد، بیتا، احیاءالعلوم، بیروت، دارالکتب العلمیة
- غزالی، محمد بن محمد، بیتا، الاربعین فی اصول‌الدین، بیروت، دارالکتب العلمیة، منشورات محمدعلی بیضون
- غزالی، محمد بن محمد، بیتا، مقاصدالفلاسفه، محقق: دنیا، سلیمان، قاهره، دارالمعارف
- غزالی، محمد بن محمد، بیتا، میزان العمل، محقق: دنیا سلیمان، قاهره، دارالمعارف
- غزالی، محمد بن محمد،1383، کیمیای سعادت، به کوشش حسین خدیوجم، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی
- قرطبی، محمد بم احمد، 1364، الجامع لاحکام القرآن، تهران، ناصرخسرو
- کلینی، محمد بن یعقوب، 1429، الکافی، قم، دارالحدیث
- مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، 1403، بحارالانوار، بیروت، دار احیاءالتراث العربی
)