نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری معارف دانشکده الهیات و ادیان دانشگاه شهید بهشتی
2 استادیاردانشکده الهیات و ادیان دانشگاه شهید بهشتی
چکیده
استعاره مفهومی، بخش مهمی از زبان شناسی شناختی را تشکیل می دهد و به مثابه ابزاری برای اندیشیدن است که واقعیت ها و تجربه های بشری را با مقوله بندی نوینی عرضه می کند. این مقاله استعاره مفهومی «حبل» در قرآن را بررسی کرده که در ضمن داشتن معنای کلی پیوند و ارتباط، ساختاری متشکل از چندین نوع استعاره دارد. در آیه ای، حبل همچون عهد و ذمه ای برعهده طرفین متوسل شده به حبل است و تعهدات ناشى از آنها را مىنمایاند و در آیه ای به عنوان جهت بالا، جایگاه ارزشمندی را مفهوم سازی می‌کند. در گونه دیگر، حبل ظرف نزدیکی بیان شده که نشان از قرب باری تعالی به بنده دارد و در مفهوم استعاری دیگر با شخصیت بخشی به حبال، فعل جانداران به آن نسبت داده می‌شود. قرآن توسط این بیانات استعاری گونه متفاوتی از تدبر و اندیشه را به جهانیان عرضه کرده و مفاهیم متعالی را در قالب امور ساده و با بیانی روان برای بشر بازگو می‌کند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
- قرآن کریم
- ابن عاشور، محمدطاهر، (1420) تفسیر التحریر و التنویر المعروف بتفسیر ابن عاشور، بیروت: مؤسسه التاریخ العربی.
- ابنعربى، محمد بن على، (1422) تفسیر ابن عربى( تأویلات عبد الرزاق)، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- ابنعطیه، عبدالحق بن غالب، (1422) المحرر الوجیز فى تفسیر الکتاب العزیز، بیروت: دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون.
- ریکور، پل، (1386) «استعاره و ایجاد معنای جدید در زبان»، ترجمه حسین نقوی، مجله معرفت، سال شانزدهم، شماره 120.
- زمخشری، محمود بن عمر، (1407) الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل، بیروت: دارالکتاب العربی.
- صادقی تهرانی، محمد، (1406) الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن و السنه، قم: فرهنگ اسلامی.
- طالقانى، محمود، (1362) پرتوى از قرآن، تهران: شرکت سهامى انتشار.
- طباطبایی، سید محمدحسین، (1390) المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات،.
- ______، (1374) ترجمه تفسیر المیزان، مترجم: محمدباقر موسوی، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامى،.
- طریحی، فخرالدین، (1365) مجمع البحرین ومطلع النیرین (معجم لغوی شیعی)، تهران، مکتبه المرتضوی.
- فراهیدی، خلیل بن احمد، (1985) کتاب العین، بیروت: دار و مکتبه الهلال.
- قائمی نیا، علیرضا، (1389) بیولوژی نص، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
- قائمی نیا، علیرضا، (1388) «نقش استعاره های مفهومی در معرفت دینی»، قبسات: شماره 14.
- مصباح یزدی، محمدتقی، (1389) قرآن در آیینه نهج البلاغه، تهران: انتشارات موسسه امام خمینی(ره).
- مکارم شیرازی، ناصر، (1421) الأمثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، قم: مدرسة الإمام علی بن أبی طالب (علیه السلام).
- مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، (1371) تفسیر نمونه، قم: دار الکتب الإسلامیة.
- میبدى، احمد بن محمد، (1371) کشف الاسرار و عدة الابرار (معروف به تفسیر خواجه عبدالله انصارى)، تهران: امیرکبیر.
- Lakoff, George & Johnson, Mark, (2003) "Metaphors we live by", Chicago, The University of Chicago Press.
)