محمدعلی حیدری مزرعه آخوند؛ سامیه شهبازی
چکیده
در مفهوم و تفسیر عبارت «و اتوا حقه یوم حصاده» در آیه 141 سوره انعام بین مفسران اختلاف است؛ برخی آن را به زکات واجب و شرعی و برخی به صدقه و انفاق تفسیر کردهاند؛ برخی نیز این آیه را منسوخ به آیه زکات (توبه/103، نازلشده در مدینه) میدانند، برخی دیگر آن را بر زکات واجب و شرعی تفسیر نموده و از آنجایی که سوره انعام مکی است و زکات در مدینه ...
بیشتر
در مفهوم و تفسیر عبارت «و اتوا حقه یوم حصاده» در آیه 141 سوره انعام بین مفسران اختلاف است؛ برخی آن را به زکات واجب و شرعی و برخی به صدقه و انفاق تفسیر کردهاند؛ برخی نیز این آیه را منسوخ به آیه زکات (توبه/103، نازلشده در مدینه) میدانند، برخی دیگر آن را بر زکات واجب و شرعی تفسیر نموده و از آنجایی که سوره انعام مکی است و زکات در مدینه تشریع شده است، این آیه را در ردیف آیات مستثنیات قرار دادهاند تا به زعم خویش تناقض را برطرف نمایند، در این پژوهش این نتیجه بیان شده است که عبارت «وَ آتُوا حَقَّهُ یَومَ حَصادِهِ» به معنای زکات شرعی و واجب نیست، بلکه به معنای صدقه و انفاق است که در هنگام جمعآوری محصول باید به فقیر و مسکین داده شود، این مدعا با آیات قرآن کریم، سیاق، روایات، فضای نزول آیه و اختلاف معنای زکات در بین کتب تفسیری متقدم و متأخر تقویت شده است، منسوخ و مستثنی نمودن این آیه نیز هیچ پشتوانه روایتی و قرآنی نداشته و صحیح نیست.
مجید معارف؛ حسام امامی دانالو
چکیده
اُری رُبین، از اسلامپژوهان غربی، با طرح سؤالاتی، ارتباطداشتنِ اسباب نزول مطرحشده از سوی مفسران مسلمان را با آیه نخست سوره «المسد»، رد میکند. او به این نتیجه شگفتانگیز دست مییابد که این آیه مربوط به سرقت غزال طلایی کعبه است که ابولهب پیش از بعثت پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم انجام داده است و مفسران مسلمان ...
بیشتر
اُری رُبین، از اسلامپژوهان غربی، با طرح سؤالاتی، ارتباطداشتنِ اسباب نزول مطرحشده از سوی مفسران مسلمان را با آیه نخست سوره «المسد»، رد میکند. او به این نتیجه شگفتانگیز دست مییابد که این آیه مربوط به سرقت غزال طلایی کعبه است که ابولهب پیش از بعثت پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم انجام داده است و مفسران مسلمان که تربیتیافته فرهنگ بتشکنی رایج در قرن نخست هجری بودند و نمیتوانستند مذمت شدن ابولهب برای نابود کردن چنین غزالی را بپذیرند، تفسیر این آیه را تغییر دادند و آن را با دشمنی ابولهب نسبت به پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم پیوند زدند. در مقاله حاضر نویسندگان برآنند که ضمن گزارش دیدگاه رُبین دراینباره، با استفاده از منابع علمی به نقد دیدگاه او پرداخته و مواضع ضعف و نارسایی استدلال وی را نشان دهند. حقایقی از تاریخ اسلام، ظرایف ادبی قرآن کریم و ناکارآمدی منابع و نااستواری روش وی در ارائه نظریهاش، ازجمله دلایلی است که در روند این مقاله بر عدم صحت دیدگاه رُبین اقامه شدهاند.
محمد توکلی پور
چکیده
غزالی متأثر از تمایلات عارفانه خود، تنها زبان عارفان را کاشف از معانی حقیقی الفاظ و گزارههای وحیانی میداند. ما در این پژوهش بر آنیم تا مبانی این دیدگاه را تبیین نماییم: وی براساس مبنای وجودشناختی خود، عالم شهادت را بهمثابه مثال یا حتی سایه عالم غیب معرفی مینماید. در بررسی مبنای معرفتشناختی غزالی، ارزیابی وی از ابزارهای معرفتی ...
بیشتر
غزالی متأثر از تمایلات عارفانه خود، تنها زبان عارفان را کاشف از معانی حقیقی الفاظ و گزارههای وحیانی میداند. ما در این پژوهش بر آنیم تا مبانی این دیدگاه را تبیین نماییم: وی براساس مبنای وجودشناختی خود، عالم شهادت را بهمثابه مثال یا حتی سایه عالم غیب معرفی مینماید. در بررسی مبنای معرفتشناختی غزالی، ارزیابی وی از ابزارهای معرفتی انسان و قلمرو دلالت آنها حکایت از آن دارد که بهمدد شهود عرفانی میتوان در مرتبه روح قدسی نبوی به فهم حقیقی سخن خدا و حتی مشارکت در نبوت توفیق یافت. در مبنای انسانشناسانه غزالی، «قلب» آدمی محل اشراق تمامی علوم ملکی و ملکوتی و مُدرک وحی و الهام است و «خیال» نیز در انسان، قوه انتزاع حقایق ملکوتی از صور مثالی است. غزالی بررسی خود درباره ساختار قرآن و علوم مندرج در آن را بر مبنایی عرفانی استوار میسازد. بهعلاوه، وی بر مبنای تناظر مراتب جهان، انسان و قرآن بر این باور است که انسان واجد صورتی مختصر از جهان و مشتمل بر مراتب عوالم ملک و ملکوت است. از سوی دیگر، قلب آدمی قابلیت دارد تا با سلوک عارفانه خود، جمیع علوم را که مندرج در قرآن نیز میباشند شهود نماید و بدین طریق به فهم قرآن و نیز افعال الهی در جهان نائل آید.
سید هدایت جلیلی؛ انسیه عسگری
دوره 2، شماره 2 ، فروردین 1393، ، صفحه 65-82
چکیده
«تفسیر مقارن/ تطبیقی» بهمثابه ایده و پدیدهای نو، نیازمند پرسش و سنجش منطقی، روششناختی و معرفتشناختی است. سنجش تحلیلیِ تلقیهای موجود، نشان میدهد جز درکی خام از عنصر «مقارنه» که آنها را به یکدیگر پیوند داده است، درک و درد مشترکی درباره این تفسیر وجود ندارد. درک بسیط از مقارنه و تکیه صِرف بدان و بیبهرهگی ...
بیشتر
«تفسیر مقارن/ تطبیقی» بهمثابه ایده و پدیدهای نو، نیازمند پرسش و سنجش منطقی، روششناختی و معرفتشناختی است. سنجش تحلیلیِ تلقیهای موجود، نشان میدهد جز درکی خام از عنصر «مقارنه» که آنها را به یکدیگر پیوند داده است، درک و درد مشترکی درباره این تفسیر وجود ندارد. درک بسیط از مقارنه و تکیه صِرف بدان و بیبهرهگی و بیگانگی از چند و چون تجارب مطالعات مقایسهای در سایر قلمروهای معرفتی، تلقیهای موجود را به کوششهای نافرجام و ناتمامی بدل ساخته است، به طوری که پرسشهای تفسیرپژوهانه بسیاری را چنان که باید پاسخ درخوری نداده یا اساساً بیپاسخ نهادهاند و حتی در نشان دادن مرز میان این تفسیر با سایر گونههای تفسیری و حتی مطالعات مقارن غیرتفسیری ناتوانند. بخشی از این ناتوانیها نیز به اتکاء به یک ابزار تفسیری (مقارنه)، بهمثابه یک مؤلفه تفسیر بازمیگردد. تفسیر مقارن/ تطبیقی بهمثابه یک فرازبانِ نوپدید در ساحت تفسیرپژوهی قرآن، فرازبانی لرزان و لغزان و همچنان با دشوارههای بسیاری روبهروست.
ابراهیم فتح الهی
دوره 6، شماره 2 ، فروردین 1397، ، صفحه 67-92
چکیده
دانشمندان ایرانی در تأسیس بسیاری از علوم اسلامی مثل علوم ادبی، تاریخ، فقه، حدیث، تفسیر، کلام، فلسفه و عرفان که در قرن نخست اسلامی پیریزی شد، نقش قابل توجهی داشتند. خصوصاً در زمینه تفسیر قرآن کریم، از صدر اسلام تاکنون هیچ قرنی نبوده است که اثری از سوی اندیشمندان مسلمان ایرانی عرضه نشده باشد. میتوان گفت که با ظهور اسلام در ایران، ...
بیشتر
دانشمندان ایرانی در تأسیس بسیاری از علوم اسلامی مثل علوم ادبی، تاریخ، فقه، حدیث، تفسیر، کلام، فلسفه و عرفان که در قرن نخست اسلامی پیریزی شد، نقش قابل توجهی داشتند. خصوصاً در زمینه تفسیر قرآن کریم، از صدر اسلام تاکنون هیچ قرنی نبوده است که اثری از سوی اندیشمندان مسلمان ایرانی عرضه نشده باشد. میتوان گفت که با ظهور اسلام در ایران، استعداد ایرانیان تحریک شد و روح تازهای در آن دمیده شد و درنتیجه توانستند با آفریدن شاهکارهای علمی و فرهنگی فراوانی در راه خدمت به اسلام، نبوغ خود را در عرصههای مختلف علمی نشان دهند. نخستین و مهمترین موضوعی که توجه دانشمندان ایرانی را جلب کرد، قرآن بود و اهتمام ایرانیان به تفسیر و حدیث که مستقیماً به اسلام مربوط میشود، از هر مورد دیگر بیشتر بود. پیشرفتها و دستاوردهای ایرانیان در علوم قرآنی، قرائت، تفسیر و حدیث، بخش مهمی از عصر شکوفایی فرهنگی اسلامی را در بر گرفته است. بررسی تاریخی با تکیه بر کانون جغرافیایی علمی نشان میدهد که در قرون اولیه اسلامی، حداقل دو کانون اصلی؛ خراسان و ری و دو کانون فرعی؛ اصفهان و فارس، مهمترین مراکز علوم قرآنی در ایران بودهاند و در این میان، خراسان در زمینه تربیت دانشمندان علوم قرآنی بر دیگر نواحی ایران ارجحیت داشت. نگارنده در نوشته پیش رو بر آن است که ضمن بررسی سیر تاریخی نگارش تفسیرهای قرآن از قرن سوم تا پایان قرن چهاردهم هجری در جغرافیای سرزمینی ایران، سیر تطور مکاتب و روشهای تفسیری و نحلههای فکری مؤثر در رویکردهای تفسیری دانشمندان ایرانی را مورد مطالعه قرار دهد، علاوه بر آن قرون طلایی شکلگیری تفاسیر مختلف را در ایران، بیان و زمینههای شکلگیری جوامع تفسیری مختلف را نشان دهد.
سهراب مروتی؛ مینا یعقوبی
دوره 1، شماره 2 ، فروردین 1392، ، صفحه 68-75
چکیده
پیشدانستههای فکری و از جمله آنها پیشفرضهای مذهبی و عقیدتی، از آفات عمل فهم به شمار میروند که به صورت نامرئی در لایههای معنایی ترجمه نفوذ کرده و خود را در هیئت حقیقت به مخاطب معرفی مینمایند. در صورتی که همه مذاهب و فرق اعتقادی اسلامی بخواهند قرآن را بر پایه پیشفرضهای خود، ترجمه نمایند، اختلاف در ترجمهها پدید ...
بیشتر
پیشدانستههای فکری و از جمله آنها پیشفرضهای مذهبی و عقیدتی، از آفات عمل فهم به شمار میروند که به صورت نامرئی در لایههای معنایی ترجمه نفوذ کرده و خود را در هیئت حقیقت به مخاطب معرفی مینمایند. در صورتی که همه مذاهب و فرق اعتقادی اسلامی بخواهند قرآن را بر پایه پیشفرضهای خود، ترجمه نمایند، اختلاف در ترجمهها پدید میآید. در این پژوهش سعی شده است تا ضمن تحلیل این مسئله، با بررسی سه نمونه از آیات قرآن کریم در باب «عدل الهی»، «امامت» و «وضو» از دیدگاه سه مترجم اهل سنت یعنی ابوالفضل رشیدالدین میبدی، شاه ولی الله دهلوی و نجم الدین محمد نسفی و سه ترجمه معاصر شیعه یعنی ترجمه آیتالله مکارم شیرازی، ترجمه مهدی الهی قمشهای و ترجمه فولادوند، چگونگی تأثیر گذاری پیشفرضهای عقیدتی بر ترجمه قرآن کریم تبیین گردد. نتیجه به دست آمده نشان میدهد که این پیشفرضها به وضوح رنگ اعتقادی ترجمههای مذکور را تعیین و آشکار مینمایند.
مهیار خانی مقدم؛ محمد تقی دیاری بیدگلی
چکیده
پژوهش حاضر با استفاده از روش «تحلیل محتوا» به واکاوی کمّی و کیفیِ رابطهی میان زمینههای اصلی و معیارهای اجتهاد طبری در بررسی و ترجیح آراء متفاوت تفسیری در «جامع البیان عن تأویل القرآن» میپردازد. بر اساس تتبع نگارنده، طبری در 1952 مورد، به ذکر آراء مختلف تفسیری پرداخته و نظر اجتهادیِ خود را بیان میکند که برجسته-ترین نتایج ...
بیشتر
پژوهش حاضر با استفاده از روش «تحلیل محتوا» به واکاوی کمّی و کیفیِ رابطهی میان زمینههای اصلی و معیارهای اجتهاد طبری در بررسی و ترجیح آراء متفاوت تفسیری در «جامع البیان عن تأویل القرآن» میپردازد. بر اساس تتبع نگارنده، طبری در 1952 مورد، به ذکر آراء مختلف تفسیری پرداخته و نظر اجتهادیِ خود را بیان میکند که برجسته-ترین نتایج پژوهش دربارهی زمینه و معیار آنها بدین قرار است: 1- طبری در چهار زمینهی اصلی شامل بر «اسباب نزول»، «قرائت»، «عبارات قرآنی» و «مفردات قرآنی» به بیان آراء مختلف تفسیری و انتخاب نظر برگزیدهی خود پرداخته است. 2- وی استفادهی متعددی از شش معیار «سیاق و ظاهر آیات»، «شهرت و اجماع»، «کلام عرب (نحوی، بلاغی و لغوی)»، «اصالت تعمیم»، «روایت صحیح از پیامبر(صلیاللهعلیهوالهوسلم)» و «رسم المصحف قرآن» و همچنین استفادهی معدودی از چهار معیار «عقل»، «نظر صحابه»، «احکام فقهی» و «تاریخ» در ترجیح میان آراء تفسیری داشته است. 3- طبری در مجموع از سه معیار «سیاق و ظاهر آیات»(701مورد)، «کلام عرب»(603مورد) و «شهرت و اجماع» (456مورد) بیشترین استفاده را کرده است. 4- وی در زمینهی «اسباب النزول» بر معیار «سیاق و ظاهر آیات» (51درصد)، در زمینهی «قرائت» بر «شهرت و اجماع»(64 درصد)، در زمینهی «عبارات قرآنی» بر «سیاق و ظاهر آیات» (53درصد) و در زمینهی «مفردات قرآنی» بر «کلام عرب»(44 درصد) عنایت بیشتری داشته است.
پیمان صالحی
چکیده
داستان یوسف علیهالسلام در قرآن کریم، دارای چنان جوهری است که هربار به شکل جدیدی میتوان آن را شرح و تفسیر نمود. هدف این مقاله، مطالعه و بررسی زبانشناختی دیدگاه داستان حضرت یوسف علیهالسلام با روش توصیفی-تحلیلی و براساس مدل پیشنهادی سیمپسون است. نتایج نشان از آن دارد که راوی از نوع مقوله ب حالت روایی است که افکار، عقاید و احساسات ...
بیشتر
داستان یوسف علیهالسلام در قرآن کریم، دارای چنان جوهری است که هربار به شکل جدیدی میتوان آن را شرح و تفسیر نمود. هدف این مقاله، مطالعه و بررسی زبانشناختی دیدگاه داستان حضرت یوسف علیهالسلام با روش توصیفی-تحلیلی و براساس مدل پیشنهادی سیمپسون است. نتایج نشان از آن دارد که راوی از نوع مقوله ب حالت روایی است که افکار، عقاید و احساسات شخصیت اول داستان را بیان میکند. در این داستان از کلام نقل قول آزاد برای بیان حالات و عقاید شخصیتها استفاده شده است. براساس محور دوم تقسیمبندی سیمپسون، وجهیت غالب در متن، مثبت است که نشاندهنده دیدگاه قاطع راوی، بر حقانیت خداوند و امدادهای غیبی او برای مؤمنان حقیقی است. ابزار زبانی به کار رفته در این وجه، عبارتند از: فعلهای امری، فعلهای وجهی واژگانی، جملات تعمیمدهنده، جملات بیانکننده عقاید، قیود و صفات ارزیابانه، کلمات احساسی و افعال گزارشی که گزارشگر افکار، ادراکات و واکنشها هستند و یا کلمات حزن، خوف، شکوی و بث، که در این داستان برای تحقق ترس و اندوه و حزن به کار برده شده است و بر وجهیت مثبت داستان یوسف علیهالسلام صحه میگذارد. تفکر غالب در زبان متن روایتی: عدم رستگاری ستمگران، عدم غفلت خداوند در امداد به مؤمنان حقیقی، ناامید نشدن از رحمت الهی و... است. با این حال در پارهای از موارد از وجهیت منفی برای نشان دادن شک و تردید شخصیتها نسبت به یکدیگر و مهمتر از آن برای ترسیم نحوه رخ دادن سوء تفاهمها و ارزیابی طرفین از یکدیگر، استفاده کرده است.
محمود واعظی؛ علی حسننیا؛ محمود صیدی
چکیده
یکی از مباحث قرآنی- کلامی که بحثهای بسیاری در مورد آن شده، مسأله رؤیتپذیری یا رؤیتناپذیری خداوند است. متفکران اسلامی در این مورد به دو دسته کلی تقسیم شدند. اشاعره با استدلالهای گوناگونی رؤیت خداوند را اثبات مینمودند و درمقابل معتزله بهطورکلی چنین امری را محال دانستند. سورآبادی یکی از متفکرانی است که بحثهای زیادی در اثبات ...
بیشتر
یکی از مباحث قرآنی- کلامی که بحثهای بسیاری در مورد آن شده، مسأله رؤیتپذیری یا رؤیتناپذیری خداوند است. متفکران اسلامی در این مورد به دو دسته کلی تقسیم شدند. اشاعره با استدلالهای گوناگونی رؤیت خداوند را اثبات مینمودند و درمقابل معتزله بهطورکلی چنین امری را محال دانستند. سورآبادی یکی از متفکرانی است که بحثهای زیادی در اثبات رؤیت خداوند با توجه به مبانی کلام اشاعره مطرح نموده است. استدلالهای او در اثبات این دیدگاه به سه بخش کلی؛ قرآنی، حدیثی و عقلی تقسیم میشود. با توجه به اینکه برخی از آیات قرآنی و احادیث رؤیت خداوند را انکار و ابطال میکنند و از جهت دیگر طبق براهین عقلی چنین امری مستلزم مادی و جسمانی بودن خداوند است، دلایل سورآبادی با چالشهای جدی مواجه میشوند و اعتبار آنها مورد خدشه واقع میشود.
تفسیر
محمد آسائی؛ محمود واعظی
چکیده
نظر به رسالتی که مفسران قرآن کریم در بیان معنا و مراد آیات کریمه قرآن دارند، در این تحقیق، آراء ایشان در بیان و فهم آیاتی از قرآن که به نقد افکار و عقاید بنیادین مسیحی متعرض شدهاند، مورد کاوش و ارزیابی قرار گرفته است. تبیین و ارزشیابی نظرات مفسران قرآنی در این موضوع، میتواند به فهم بهتری از این آیات قرآن منجر شده و برخی ابهامات و ...
بیشتر
نظر به رسالتی که مفسران قرآن کریم در بیان معنا و مراد آیات کریمه قرآن دارند، در این تحقیق، آراء ایشان در بیان و فهم آیاتی از قرآن که به نقد افکار و عقاید بنیادین مسیحی متعرض شدهاند، مورد کاوش و ارزیابی قرار گرفته است. تبیین و ارزشیابی نظرات مفسران قرآنی در این موضوع، میتواند به فهم بهتری از این آیات قرآن منجر شده و برخی ابهامات و پرسش-ها پیرامون آنها را روشن کند؛ علاوه بر آن، طیفی از دیدگاههای انتقادی نسبت به اعتقادات مسیحی را که کمتر به آن توجه شده است معرفی کند، چراکه با وجود برخی ایرادات، کمبودها و نارساییها، بسیاری از انتقادات مفسران قرآن مواردی قابل اعتناء و حائز توجه هستند. در این تحقیق، با تکیه بر تفاسیر متعدد و با روش تحلیلی، به پاسخ سؤالاتی پیرامون آیه شریفه 157 سوره نساء و آیات 17، 73 و 116 از سوره مبارکه مائده پرداخته شده و در ذیل آنها، نقدهای مفسران قرآن از اصول مسیحیِ تثلیث، تجسد و اتحاد و فدا مورد بررسی قرار گرفته است.
زینب احمدیان؛ سید عبدالرسول حسینی زاده
چکیده
یکی از مسائل بحثبرانگیز در حوزه قرآنپژوهی، امکان وجود معانی متعدد در تفسیر یک واژه و نیز حجیت و کیفیت اعتبار شرعی این وجوه معنایی است. در طول قرنهای گذشته، اندیشمندان اسلامی در صدد پاسخ به این سؤال برآمدهاند که آیا خداوند از واژگان و عبارات قرآن کریم فقط یک معنا و مفهوم را قصد کرده یا معانی متعددی را از آنها اراده نموده است. ...
بیشتر
یکی از مسائل بحثبرانگیز در حوزه قرآنپژوهی، امکان وجود معانی متعدد در تفسیر یک واژه و نیز حجیت و کیفیت اعتبار شرعی این وجوه معنایی است. در طول قرنهای گذشته، اندیشمندان اسلامی در صدد پاسخ به این سؤال برآمدهاند که آیا خداوند از واژگان و عبارات قرآن کریم فقط یک معنا و مفهوم را قصد کرده یا معانی متعددی را از آنها اراده نموده است. اهمیت این مسأله به جهت تأثیر زیاد این مبنا در بررسی معانی قرآنی و کشف مراد الهی از آن است.پژوهش حاضر با روش تحلیلی و توصیفی به بررسی آرای آیتالله جوادیآملی درباره چندمعنایی قرآن پرداخته و جایگاه این مبنا را در کنش تفسیری ایشان بررسی کرده است. نتیجه از آن حکایت دارد که در تفسیر تسنیم، اصل امکان استعمال لفظ در بیش از یک معنا پذیرفته شده و این مبنا در تفسیر مشترکات لفظی، مَجازات، کنایات و بواطن آیات قرآن کریم به کار رفته است.
عبدالله موحدی محب
چکیده
ترکیب عزم الامور که به گونههای اندکی متفاوت در سورههای لقمان و شوری و آل عمران آمده بهصورتهایی مختلف از سوی مترجمان قرآن مورد بازگردان فارسی قرار گرفته است. چنانکه از نگاه مفسران نیز، معرکهای برای ابراز برداشتهای گوناگون شده به نحوی که چهبسا در سایه این مایه گونهگونی، پیام اصلی آیات مشتمل بر ترکیب مزبور به زاویۀ فراموشی ...
بیشتر
ترکیب عزم الامور که به گونههای اندکی متفاوت در سورههای لقمان و شوری و آل عمران آمده بهصورتهایی مختلف از سوی مترجمان قرآن مورد بازگردان فارسی قرار گرفته است. چنانکه از نگاه مفسران نیز، معرکهای برای ابراز برداشتهای گوناگون شده به نحوی که چهبسا در سایه این مایه گونهگونی، پیام اصلی آیات مشتمل بر ترکیب مزبور به زاویۀ فراموشی رانده شده است. نوشتۀ پیش رو در کار تحلیل و بررسی ترکیب یادشده در موارد سهگانه قرآن بوده بر آن است که عزمالامور برخلاف برداشت بیشتر مفسران و مترجمان قرآن عبارت است از فرمان حتمی و قطعی خداوند؛ بدین معنی که به هیچ روی، حقیقت مورد نظر در آیه مربوط را نباید سهل انگاشت. به طبیعت حال چنین ساختاری در مورد اموری به کار میرود که نزد گوینده از اهمیت بالایی برخوردار است بهگونهای که او هرگز راضی به ترک آن نیست.
صادق غفارپور؛ عباس عرب
چکیده
گزارههای سازندة زبان وظیفة انتقال معنی از ذهنی به ذهن دیگر را برعهده دارد؛ اما مهم آن است که بههنگام ارائة این گزارهها، اعتبار اجتماعی پیامرسان و پیامگیر حفظ گردد و آن پیام از میزان مطلوبی از ادبیّت برخوردار باشد. شکل ساختاری گفتمان پیامبران در قرآن، گونة ممتاز و متمایز ادبیّت است و ملاک آن، چندلایگی معنایی و صدور آن در جهت ...
بیشتر
گزارههای سازندة زبان وظیفة انتقال معنی از ذهنی به ذهن دیگر را برعهده دارد؛ اما مهم آن است که بههنگام ارائة این گزارهها، اعتبار اجتماعی پیامرسان و پیامگیر حفظ گردد و آن پیام از میزان مطلوبی از ادبیّت برخوردار باشد. شکل ساختاری گفتمان پیامبران در قرآن، گونة ممتاز و متمایز ادبیّت است و ملاک آن، چندلایگی معنایی و صدور آن در جهت القای مقاصد پنهان و آشکار است. گفتمان حاکم بر سورة نوح که در ارتباط با دعوت مستمر نوح (ع) به سوی توحید و کیفیت این دعوت با قوم لجوجش است، الگوی بسیار مناسبی برای تأیید ادبیّت گفتمان پیامبران در قرآن است. بههمین جهت در این پژوهش تلاش بر آن است با تکیهبر روش توصیفی- تحلیلی وجوه ادبیّت در نظام زبانی سورة نوح مورد تحلیل قرار گیرد. نتایج نشان میدهد راهکار گفتمانی غیرمستقیم که مؤدبانهترین راهکار گفتماتی جهت حفظ اعتبار اجتماعی طرفین گفتگو است، بالاترین بسامد (%74) را در این سوره بهخود اختصاص دادهاست.
محمدرضا حاجی اسماعیلی
دوره 1، شماره 1 ، مهر 1391، ، صفحه 67-86
چکیده
بازشناسی تفاسیر در حوزه روششناسی، ضرورت اجتنابناپذیر مطالعات جدید قرآنی است. توجه به ابعاد مختلف روششناسی تفسیر جهت دستیابی به روش صحیح تفسیر قرآن و نیز طبقهبندی تفاسیر بر مبنای معیارهای روششناسانه الزامهای روششناسی تفاسیر را بیش از پیش نمایان میسازد. اصلیترین پرسشهای مطرح در این دانش را میتوان چنین برشمرد: چه ...
بیشتر
بازشناسی تفاسیر در حوزه روششناسی، ضرورت اجتنابناپذیر مطالعات جدید قرآنی است. توجه به ابعاد مختلف روششناسی تفسیر جهت دستیابی به روش صحیح تفسیر قرآن و نیز طبقهبندی تفاسیر بر مبنای معیارهای روششناسانه الزامهای روششناسی تفاسیر را بیش از پیش نمایان میسازد. اصلیترین پرسشهای مطرح در این دانش را میتوان چنین برشمرد: چه راههایی برای شناخت قرآن وجود دارد؟ تفسیر چه نوع شناختی است؟ نسبت تفسیر با این گونههای شناخت چیست؟ در همین راستا محقّقان علوم قرآنی به تعریف گونههایی از شناخت قرآن از قبیل شناخت ترجمهای، تفسیری، تأویلی، بطنی، اشراقی، شهودی، تنزیلی، ابتدائی، مصداقی پرداختهاند. در این پژوهش تفسیر «اطیبالبیان فی تفسیر القرآن» اثر آیتالله سید عبدالحسین طیب از مفسّران معاصر تشیّع که در 14 مجلد به نگارش درآمده، بر مبنای معیارها و تئوریهای روششناسی بررسی گردیده است. اهمیت این پژوهش در قابلیتسازی سنجش تفسیر «اطیبالبیان» با استفاده از ملاکهای تعریف شده در علم روششناسی تفسیر قرآن بوده تا میزان تعهد مفسّر به روش مورد نظر خویش و تغییر یا عدم تغییر آن را در سراسر این تفسیر نمایان سازد.
محمدتقی دیاری بیدگلی؛ ابوالفضل کاظمی
دوره 2، شماره 1 ، مهر 1392، ، صفحه 71-84
چکیده
یکی از مهمترین مباحث در تفسیر قرآن کریم، مبحث واژهپژوهی است. از آنجا که یکی از برجستهترین تفاسیر امروزی تفسیر شریف المیزان است و در مباحث واژه پژوهی این تفسیر، به صورت قابل توجهی از مفردات راغب بهره برده است، در این نوشتار به بررسی میزان و نحوه استفاده علامه طباطبایی(ره) از کتاب مفردات راغب در مباحث واژهپژوهی و بیان برخی از ابتکارات ...
بیشتر
یکی از مهمترین مباحث در تفسیر قرآن کریم، مبحث واژهپژوهی است. از آنجا که یکی از برجستهترین تفاسیر امروزی تفسیر شریف المیزان است و در مباحث واژه پژوهی این تفسیر، به صورت قابل توجهی از مفردات راغب بهره برده است، در این نوشتار به بررسی میزان و نحوه استفاده علامه طباطبایی(ره) از کتاب مفردات راغب در مباحث واژهپژوهی و بیان برخی از ابتکارات علامه طباطبایی(ره) در برخورد با مفردات راغب خواهیم پرداخت. مقاله پیش رو به شیوه کتابخانهای ضمن بررسی میزان استفاده المیزان از مفردات راغب، به بررسی تعدادی از این موارد پرداخته و پس از آن گونههای استفاده المیزان از مفردات راغب و برخی از ابتکارات لغوی علامه را در چند عنوان، دستهبندی نموده است. نقد نظرات دیگر مفسران، تکمیل نظر راغب، ترجیح نظر راغب بر دیگر لغویون، بهرهگیری از سیاق در تأیید نظر راغب، رفع مشکل تفسیری بر اساس نظر راغب و ... از این گونه موارد میباشند.
محمدرضا ارشادینیا
دوره 3، شماره 1 ، مهر 1393، ، صفحه 73-90
چکیده
آموزههای وحیانی و فرازمند قرآن کریم در دو گروه کلی آیات محکم و متشابه، نازل شدهاست. محکمات کلید فهم متشابهات میباشند، و نیاز تفسیری قرآن را به منابع مستقل و بیرونی رفع مینمایند. بر خلاف پندار ظاهرگرایان و اخباریان، قرآن مستغنی از هرچیز دیگر در فهم مراد و مقصود است. البته این به معنای استغنا از معلم الهی؛ نبی و وصی معصوم، برای ...
بیشتر
آموزههای وحیانی و فرازمند قرآن کریم در دو گروه کلی آیات محکم و متشابه، نازل شدهاست. محکمات کلید فهم متشابهات میباشند، و نیاز تفسیری قرآن را به منابع مستقل و بیرونی رفع مینمایند. بر خلاف پندار ظاهرگرایان و اخباریان، قرآن مستغنی از هرچیز دیگر در فهم مراد و مقصود است. البته این به معنای استغنا از معلم الهی؛ نبی و وصی معصوم، برای آموزش کیفیت ارجاع متشابه به محکم و بیان جزئیات و تفصیل احکام و تأویل بطون نیست. علاوه بر آن، آیات بسیاری، اگرچه متشابه نیستند اما برای فهم ژرفا و بطون آنها نیازمند ارجاع به آیات دیگر میباشد. این مهم را آموزگاران حقیقی قرآن، یعنی «عترت» به وفور و وضوح به خردورزان آموختهاند، و به این روش نقش عترت در باره قرآن را یادآوری فرموده، تا مانع استقرار و اعمال اخباریگری شوند. در اینصورت مضامین روایات در جنب آموزههای قرآن، بیان روش برداشت و تفصیل همان حقایق قرآنی است. ظاهرگرایان و اخباریان، از روش «تفسیر قرآن به قرآن»، با بهانههای متنوع، عیبجویی کرده و تا آنجا پیش رفتهاند که آن را به کلی باطل و مباین با قطعیات روش اهلالبیت در برابر وحی پنداشتهاند! با روش موردپژوهانه درباره «تفسیر قرآن به قرآن»، آیهای کلیدی را در بین زنجیرهای از آیات متناظر، محور قرار میدهیم، تا تفوق این سبک تفسیر و کاربرد فراوانش در مکتب تفسیری حکمت متعالیه برای فهم متن وحی، آشکار گشته و با فهم صحیح مقصود شبهات معارضان پیشاپیش دفع گردد.
بهمن زندی؛ سید حسین میرتقی
دوره 3، شماره 2 ، فروردین 1394، ، صفحه 75-90
چکیده
این مقاله در صدد ارائه برخی آرا و نظرات ابن جزری نویسنده کتاب النشرفی القراءات العشر در زمینه مباحثی از تجوید و بررسی آنها از دیدگاه آواشناسی جدید می باشد. یافته ها نشان می دهد که ابن جزری از اندام های گفتار ، تنها از حفره حلق و دیگر اندام های گویایی بالای این حفره نام برده است وبه نقش اندام های تنفسی و واک ساز در تولید آواها اشاره نکرده ...
بیشتر
این مقاله در صدد ارائه برخی آرا و نظرات ابن جزری نویسنده کتاب النشرفی القراءات العشر در زمینه مباحثی از تجوید و بررسی آنها از دیدگاه آواشناسی جدید می باشد. یافته ها نشان می دهد که ابن جزری از اندام های گفتار ، تنها از حفره حلق و دیگر اندام های گویایی بالای این حفره نام برده است وبه نقش اندام های تنفسی و واک ساز در تولید آواها اشاره نکرده است . در کتاب النشر همخوان ها دقیق تر و مفصل تر از واکه ها توصیف شده اند . از نظر توصیف جایگاه ها و شیوه های تولید همخوان ها تشابهات زیادی میان توصیفات ابن جزری و آواشناسی جدید وجود دارد .ابن جزری مانند برخی دیگر از پیشینیان به تمایز بین آواهای واکدار و بی واک پی برده است . در کتاب النشر به واحد زبرزنجیری درنگ توجه گردیده و این پدیده با اصطلاحات سکت و وقف مطرح گردیده است ، همچنین به فرایندهای آوایی با اصطلاحات گوناگونی اشاره شده است . ابن جزری توصیفی از واکه های کوتاه ارائه نکرده است . توصیف وی از واکه های بلند و مرکب ، توصیفی اجمالی و کوتاه می باشد .
فرهاد احمدی آشتیانی؛ نهله غروی نائینی؛ محمدمهدی ذوالفقارزاده
چکیده
در دست داشتن تصویری روشن و صحیح از آینده بسیار حائز اهمیت است. با آنکه آیات پرشماری از قرآن کریم نیز به توصیف مقاطع زمانی آینده و رویدادهای عظیم پیش رو پرداختهاند، هنوز ترسیمی دقیق، روشن و یکتا بر پایه قرآن و روایات صحیح از حوادث آینده و آنچه بشریت به استقبال آن میرود، در دست نیست. در این میان پرداختن به موضوع «نفخ صور» نقش ...
بیشتر
در دست داشتن تصویری روشن و صحیح از آینده بسیار حائز اهمیت است. با آنکه آیات پرشماری از قرآن کریم نیز به توصیف مقاطع زمانی آینده و رویدادهای عظیم پیش رو پرداختهاند، هنوز ترسیمی دقیق، روشن و یکتا بر پایه قرآن و روایات صحیح از حوادث آینده و آنچه بشریت به استقبال آن میرود، در دست نیست. در این میان پرداختن به موضوع «نفخ صور» نقش محوری در ترسیم مقاطع زمانی در پیش رو، از جمله ظهور امام زمان عجلاللهتعالیفرجه و قیامت دارد. چرا که براساس آیات قرآن کریم، بهدنبال هر نفخ صور تحولاتی عظیم در پهنهای گسترده که تمام آسمانها و زمین را در برمیگیرد، رخ میدهد. تا جایی که شرایط قبل و بعد هر نفخ صور بهعنوان یک نقطه عطف در سیر مقاطع زمانی پیش روی بشریت، بسیار با هم متفاوت است. بررسی آیات مربوط به نفخ صور در قرآن کریم نشان میدهد که در قرآن از سه نفخ صور متفاوت با پیامدهای گوناگون در مقاطع زمانی آینده صحبت شده است. با تمرکز بر جایگاه زمانی سه نفخ صور یادشده که همگی در آینده به وقوع خواهند پیوست و تأکید بر ترتیب بهوقوع پیوستن این نفخهها بر روی خط سیر زمان، این سه نفخ صور به ترتیب زمانی عبارتاند از: نفخ صور فزع (بعد از ظهور امام زمان عجلاللهتعالیفرجه)، نفخ صور اماته (قبل از قیامت) و نفخ صور احیاء (در آستانه برپایی قیامت).
حامد خانی؛ بـَـگـُم عَقَبِه
دوره 1، شماره 2 ، فروردین 1392، ، صفحه 76-85
چکیده
خلقت بهینه انسان از جمله مفاهیمی است که اشاراتی بدان در جایجای قرآن کریم دیده میشود. این مفهوم از دیرباز نظر مفسران را به خود جلب کرده است. آنها در هزار و چهارصد سال گذشته، دیدگاههای مختلفی را در تفسیر این مفهوم قرآنی بیان داشته، و در این باره بحث کردهاند که اولا خلقت بهینه دقیقا به چه معناست، و ثانیا، اسباب و علل بهینگی خلقت انسان ...
بیشتر
خلقت بهینه انسان از جمله مفاهیمی است که اشاراتی بدان در جایجای قرآن کریم دیده میشود. این مفهوم از دیرباز نظر مفسران را به خود جلب کرده است. آنها در هزار و چهارصد سال گذشته، دیدگاههای مختلفی را در تفسیر این مفهوم قرآنی بیان داشته، و در این باره بحث کردهاند که اولا خلقت بهینه دقیقا به چه معناست، و ثانیا، اسباب و علل بهینگی خلقت انسان در قیاس با دیگر موجودات چه میتواند باشد. بناست که در این مطالعه، اولا، سیر تحول این درکها را بکاویم و ببینیم در طول تاریخ چه درکهای مختلفی از این مفهوم ارائه شده است و بیانهای ظاهرا مشابه مفسران در اینباره، چه تمایزهای مهمی با یکدیگر دارند. ثانیا، بکوشیم رابطه میان این درکهای متمایز را با زمانه هر یک از مفسران، مبانی فکری، و مشرب علمی ایشان بازکاویم. آن گاه، بر پایه نتایج بحث، نظریههای ارائه شده در باره عوامل مؤثر بر تحول فهم مفسران از آیات قرآن کریم را بیازماییم و دیدگاه مختار خویش را در این باره برگزینیم.
بگم عقبه؛ حامد (فرهنگ) خانی(مهروش)
چکیده
از گذشتههای دور در فرهنگهای مختلف بشری کارکرد قلب در بدن انسان پرسشبرانگیز بوده و وظائف مختلفی به این عضو نسبت داده شده است. در قرآن کریم نیز قلب از جملۀ اندامهایی از بدن انسان است که نامش ذکر و طیف گستردهای از واکنشهای هیجانی و عاطفی یا کنشهای عقلانی و معرفتی به آن منتسب میشود. این توصیف سبب شده است از نگاه مفسران مسلمان، ...
بیشتر
از گذشتههای دور در فرهنگهای مختلف بشری کارکرد قلب در بدن انسان پرسشبرانگیز بوده و وظائف مختلفی به این عضو نسبت داده شده است. در قرآن کریم نیز قلب از جملۀ اندامهایی از بدن انسان است که نامش ذکر و طیف گستردهای از واکنشهای هیجانی و عاطفی یا کنشهای عقلانی و معرفتی به آن منتسب میشود. این توصیف سبب شده است از نگاه مفسران مسلمان، تطبیق مفهوم قرآنی قلب با عضو صنوبری درون سینه همواره امکانپذیر به نظر نرسد و اینگونه، در گذر زمان درکهای دیگری هم از این مفهوم قرآنی بازنموده شود. در این مطالعه بنا داریم زمینههای کاربرد این انگاره را در قرآن کریم بازشناسیم و دریابیم انگارۀ قرآنی قلب، احیاناً امتداد کدامیک از انگارههای باستانی است؛ یا به بیان بهتر، چه نسبتی با انگارههای رایج در فرهنگهای دیگر بشری در این باره دارد. چنان که خواهیم دید، انگارۀ قرآنی قلب از یک سو تشابه معناداری با انگارۀ قلبی دارد که در عهد عتیق بازتابیده است و از دیگر سو، میتوان آن را ملتقای انگارههای ایرانی، یونانی و اسرائیلی دانست.***
سعید امینائی؛ مهراب صادقنیا
چکیده
پس از ترجمه متون فلسفی به زبان عربی و ورود فلسفه به جامعه اسلامی، عدهای با فلسفه بهعنوان دانشی بیگانه که با دین سازگار نیست و حتی گاه با آن در تضاد است، به مخالفت پرداختند. فیلسوفان برای مقابله با این مخالفتها، تلاش کردند نشان دهند فلسفه نهتنها با دین در تضاد نیست، بلکه بسیاری از آموزههای دینی را میتوان با فلسفه اثبات کرد. ...
بیشتر
پس از ترجمه متون فلسفی به زبان عربی و ورود فلسفه به جامعه اسلامی، عدهای با فلسفه بهعنوان دانشی بیگانه که با دین سازگار نیست و حتی گاه با آن در تضاد است، به مخالفت پرداختند. فیلسوفان برای مقابله با این مخالفتها، تلاش کردند نشان دهند فلسفه نهتنها با دین در تضاد نیست، بلکه بسیاری از آموزههای دینی را میتوان با فلسفه اثبات کرد. آنها با این انگیزه کمکم نگاه فلسفی را وارد تفسیر قرآن کرده و مدعی شدند زبان قرآن لایههای زیرینی دارد که در پی القای معارفی عمیق و درخور فهم خواص است و جز با فلسفه قابل کشف نیست. دیدگاه آنان درباره تفسیر و همچنین تفاسیر فلسفی آنان مخالفانی داشته که آن را از ابعاد گوناگون از جمله اشاره به پیامدهای آن، نقد کردهاند. از میان این پیامدها میتوان به دگرگونی معنایی در الفاظ قرآن، گرایش به تفسیر خلاف ظاهر، نادیدهانگاشتن عناصر احساسی و عاطفی در قرآن، دورشدن از مقصد اصلی قرآن یعنی هدایت و تزکیه نفوس، مشکل جلوهدادن فهم قرآن و لزوم وابستگی فهم قرآن به مرجعی دیگر اشاره کرد.
سید محمد دلبری
چکیده
عناصر تربیت اعم از اهداف، اصول، روشها، عوامل و موانع تربیت به چیستی انسان، بازگشت دارد. شرط اولیه و اساس در اتقان یافتهها پیرامون چیستی انسان و ساختار وجودی او، بهرهمندی از منابع علمی موثق است. در میان منابع موجود، اتکای به قرآن بهعنوان منبع اصیل، قطعیالدلاله و قطعیالصدور، انکارناپذیر است. بهویژه آنکه این متن مقدس، رسالت ...
بیشتر
عناصر تربیت اعم از اهداف، اصول، روشها، عوامل و موانع تربیت به چیستی انسان، بازگشت دارد. شرط اولیه و اساس در اتقان یافتهها پیرامون چیستی انسان و ساختار وجودی او، بهرهمندی از منابع علمی موثق است. در میان منابع موجود، اتکای به قرآن بهعنوان منبع اصیل، قطعیالدلاله و قطعیالصدور، انکارناپذیر است. بهویژه آنکه این متن مقدس، رسالت خود و رسول را هدایت و تربیت بشر معرفی کرده است. این مقاله در راستای شناخت انسان با استفاده از روش تحلیل متن در علم «معناشناسی» با رویکرد «همزمانی» و متمرکز بر مفهوم «قلب» به کشف معنای قلب بهعنوان یکی از کلیدیترین واژههای حوزه انسانشناسی قرآن کریم پرداخته است. این بررسی، بیشتر بر افعال و صفات همنشین قلب تمرکز دارد. در ادامه براساس فهم هویت قلب، دلالتهای ناظر بر تربیت انسان، ارائه شده است؛ «یگانگی منشأ ادراکات، انفعالات و رفتار انسان»، «تأثیر رفتارها بر کارکرد قوای ادراکی»، «ذات خیرطلب انسان»، «هویت یکپارچه خیر او»، «لاینفک بودن تربیت مطلوب از علم، اندیشه و عمل» و «وابستگی درک و فهم انسان به امور عینی و حسی» از آن جملهاند.
ابوالقاسم ارمی؛ سید حسن وحدتی شبیری
چکیده
از موضوعات مهم در حقوق کیفری، مسأله کشف و اثبات جرم و تحصیل دلیل از طریق مشروع و قانونی است بهگونهای که مهمترین دلیل در کشف و اثبات یک واقعه مجرمانه چنانچه در تحصیل آن ضوابط قانونی لحاظ نشود، فاقد اعتبار است. هدف ما در این نوشتار این است که اولاً عدم رعایت اصل مشروعیت دلیل و مقدمات آن میتواند ادله تحصیلی را در معرض بیاعتباری ...
بیشتر
از موضوعات مهم در حقوق کیفری، مسأله کشف و اثبات جرم و تحصیل دلیل از طریق مشروع و قانونی است بهگونهای که مهمترین دلیل در کشف و اثبات یک واقعه مجرمانه چنانچه در تحصیل آن ضوابط قانونی لحاظ نشود، فاقد اعتبار است. هدف ما در این نوشتار این است که اولاً عدم رعایت اصل مشروعیت دلیل و مقدمات آن میتواند ادله تحصیلی را در معرض بیاعتباری قرار دهد. ثانیاً چنانچه پلیس از شیوههای متعارف نتواند با جرائم پیچیده و سازمانیافته و امنیتی برخورد کند، میتواند به شیوه دامگستری عمل نماید؟ سؤال این است که در صورت لزوم با چه توجیه شرعی و قانونی میتواند اقدام نماید؟ آیا فقه امامیه پاسخگوی این سؤال هست؟ در اینجا ما با مطالعه منابع موجود و بررسی ادله و تأسیس اصل قانونی بودن تحصیل دلیل، به این نتیجه میرسیم که فقط در برخورد با دشمنان و مجرمین حرفهای و امنیتی این هم تا رفع ضرورت میتوانیم به این شیوه عمل کنیم و در سایر موارد مجاز به دامگستری نیستیم. پس اصل عدم مشروعیت دامگستری است، مگر در موارد خاص و استثنائی که در این مقاله به آن میپردازیم.
محمد جواد سعدی؛ سید مصطفی مناقب؛ رحمت الله عبدالله زاده؛ محمد هادی امین ناجی؛ قاسم جعفری
دوره 2، شماره 2 ، فروردین 1393، ، صفحه 85-96
چکیده
تصویرگری و تصویرپردازی یکی از وجوه اعجاز هنری قرآن کریم بشمار میرود. قرآن کریم با بهره گیری از آواها، حروف، واژگان و ترکیبات موجود، در ذهن مخاطبان خود تصویری زنده و پویا از تمام پدیدهها به نمایش گذاشته است که با ذهنی آفرینش گر و موهبتی الهی میتوان تصاویر موجود در آیات را درک نمود. تصاویر قرآن همه دارای معیار است و رکن اصلی همه ...
بیشتر
تصویرگری و تصویرپردازی یکی از وجوه اعجاز هنری قرآن کریم بشمار میرود. قرآن کریم با بهره گیری از آواها، حروف، واژگان و ترکیبات موجود، در ذهن مخاطبان خود تصویری زنده و پویا از تمام پدیدهها به نمایش گذاشته است که با ذهنی آفرینش گر و موهبتی الهی میتوان تصاویر موجود در آیات را درک نمود. تصاویر قرآن همه دارای معیار است و رکن اصلی همه این تصاویر، هماهنگی آنها با هدف هدایتی قرآن است که برای فهم بهتر این تصاویر باید به الفاظ و دلالتهای لغوی و معنوی آنها و نواخت موسیقیایی جملات و صورتها و سایههای الفاظ هم آهنگ توجه نمود. یکی از زیباترین تصویرگریها و تصویرسازیهای قرآن کریم، در سُوَر مسبّحات (اسراء، حدید، حشر، صف، جمعه، تغابن و اعلی) متجلّی است. باید گفت وحدت اندیشه با اهتمام به تسبیح و تحمید و جایگاه ویژه پیامبر و اهل بیت(ع)، انفاق و نقش برجسته آن در کمال آدمی، در سایه دو صفت حکیم و عزیز بر تصاویر این سُوَر حاکم است و هر یک از این تصاویر در عین برخورداری از یک استقلال شخصیّتی، واجد نوعی ارتباط درونی با سایر تصاویر است. این مقاله به بخشی از اعجاز قرآن کریم از مجرای کارکرد تصویر هنری سُوَر مسبّحات پرداخته است. در تصویرگریهای سُوَر مسبّحات تسبیح خدای متعال از سوی تمامی موجودات به شکل واضح نمایان است و از سوی دیگر عزّت و حکمت، رنگ غالب این تصاویر میباشد. تصویرگری و تصویرپردازی یکی از وجوه اعجاز هنری قرآن کریم بشمار میرود. قرآن کریم با بهره گیری از آواها، حروف، واژگان و ترکیبات موجود، در ذهن مخاطبان خود تصویری زنده و پویا از تمام پدیدهها به نمایش گذاشته است که با ذهنی آفرینش گر و موهبتی الهی میتوان تصاویر موجود در آیات را درک نمود. تصاویر قرآن همه دارای معیار است و رکن اصلی همه این تصاویر، هماهنگی آنها با هدف هدایتی قرآن است که برای فهم بهتر این تصاویر باید به الفاظ و دلالتهای لغوی و معنوی آنها و نواخت موسیقیایی جملات و صورتها و سایههای الفاظ هم آهنگ توجه نمود. یکی از زیباترین تصویرگریها و تصویرسازیهای قرآن کریم، در سُوَر مسبّحات (اسراء، حدید، حشر، صف، جمعه، تغابن و اعلی) متجلّی است. باید گفت وحدت اندیشه با اهتمام به تسبیح و تحمید و جایگاه ویژه پیامبر و اهل بیت(ع)، انفاق و نقش برجسته آن در کمال آدمی، در سایه دو صفت حکیم و عزیز بر تصاویر این سُوَر حاکم است و هر یک از این تصاویر در عین برخورداری از یک استقلال شخصیّتی، واجد نوعی ارتباط درونی با سایر تصاویر است. این مقاله به بخشی از اعجاز قرآن کریم از مجرای کارکرد تصویر هنری سُوَر مسبّحات پرداخته است. در تصویرگریهای سُوَر مسبّحات تسبیح خدای متعال از سوی تمامی موجودات به شکل واضح نمایان است و از سوی دیگر عزّت و حکمت، رنگ غالب این تصاویر میباشد.
محسن دیمه کار گراب؛ علی ملاکاظمی
چکیده
قصص قرآن ظرفیت ویژهای در تبیین مسائل تفسیر کلامی دارد که در متون روایی، تفسیری و کلامی فریقین نمونههایی از آن وجود دارد؛ لیکن در عرصه تفسیر و استنباط کلامی از قرآن، پیش از هر امر دیگری باید کارآمدی و درستی این نحوه از استدلال به قرآن کریم ثابت شود لذا این نوشتار با توجه به گستره مباحث کلامی، در صدد آن است که ادله کارآمدی تفسیر کلامی ...
بیشتر
قصص قرآن ظرفیت ویژهای در تبیین مسائل تفسیر کلامی دارد که در متون روایی، تفسیری و کلامی فریقین نمونههایی از آن وجود دارد؛ لیکن در عرصه تفسیر و استنباط کلامی از قرآن، پیش از هر امر دیگری باید کارآمدی و درستی این نحوه از استدلال به قرآن کریم ثابت شود لذا این نوشتار با توجه به گستره مباحث کلامی، در صدد آن است که ادله کارآمدی تفسیر کلامی از قصص قرآن را در باب امامت واکاوی نماید. لذا با بهرهگیری از میراث علمی فریقین در ابتدا مهمترین ادله کارآمدی استدلال به قصص قرآن در موضوع امامت بیان مىشود. در ادامه گونههای ارتباط قصص قرآن با مباحث کلامی امامت مورد بررسی قرار مىگیرد. افزون بر آنچه بیان شد گونههای استدلال به قصص قرآن در عرصه تفسیر کلامی در باب امامتپژوهی با عناوینی چون جواب نقضی، جواب حلی و مفهوم اولویت از دیگر مباحث این نوشتار به شمار مىرود.